Αδίδακτο Κείμενο, Ενότητα 14η, ΛΥΣΙΑΣ 2. 27–29

        1.  ΚΕΙΜΕΝΟ

[27] Μετὰ ταῦτα δὲ Ξέρξης ὁ τῆς Ἀσίας βασιλεύς, καταφρονήσας μὲν τῆς Ἑλλάδος,  ἐψευσμένος δὲ τῆς ἐλπίδος,ἀτιμαζόμενος δὲ τῷ γεγενημένῳ, ἀχθόμενος δὲ τῇ συμφορᾷ,  ὀργιζόμενος δὲ τοῖς αἰτίοις, ἀπαθὴς δ’ ὢν κακῶν καὶ ἄπειρος ἀνδρῶν ἀγαθῶν, δεκάτῳ  ἔτει παρασκευασάμενος διακοσίαις μὲν καὶ χιλίαις ναυσὶν ἀφίκετο, τῆς δὲ πεζῆς   στρατιᾶς οὕτως ἄπειρον τὸ πλῆθος ἦγεν, ὥστε καὶ τὰ ἔθνη τὰ μετ’ αὐτοῦ ἀκολουθήσαντα  πολὺ ἂν ἔργον εἴη καταλέξαι· ὃ δὲ μέγιστον σημεῖον τοῦ πλήθους· [28] ἐξὸν γὰρ   αὐτῷ χιλίαις ναυσὶ διαβιβάσαι κατὰ τὸ στενότατον τοῦ Ἑλλησπόντου τὴν πεζὴν στρατιὰν ἐκ  τῆς Ἀσίας εἰς τὴν Εὐρώπην, οὐκ ἠθέλησεν, ἡγούμενος τὴν διατριβὴν αὑτῷ πολλὴν ἔσεσθαι·  [29] ἀλλ’ ὑπεριδὼν καὶ τὰ φύσει πεφυκότα καὶ τὰ θεῖα πράγματα καὶ τὰς ἀνθρωπίνας  διανοίας ὁδὸν μὲν διὰ τῆς θαλάττης ἐποιήσατο, πλοῦν δὲ διὰ τῆς γῆς ἠνάγκασε γενέσθαι,  ζεύξας μὲν τὸν Ἑλλήσποντον, διορύξας δὲ τὸν Ἄθω.

ΛΥΣ 2.27–29

2. ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

ἀτιμάζομαι : προσβάλλομαι

ἀχθομαι : στενοχωριέμαι

ἀπαθὴς : αχτύπητος, αναίσθητος, ο μη παθών

ἄπειρος : αμαθής, άπειρος

πεζὴ στρατιὰ : το πεζικό

ἔργον εἴη : είναι δύσκολο

καταλέγω : απαριθμώ, διηγούμαι

διατριβὴ: αργοπορία, καθυστέρηση, φθορά

ὑπερορω: περιφρονώ

διάνοια : λογική, τρόπος σκέψης

πλοῦς : πλωτός δρόμος

ζεύγνυμι : δένω, συνδέω

διορύττω : σκάβω, κατασκευάζω διώρυγα

3. Παρατηρήσεις

1.Να γραφεί η μετάφραση του κειμένου:

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ

ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ

Επιθετική είναι η μετοχή η οποία χρησιμοποιείται ως επιθετικός προσδιορισμός ενός ουσιαστικού, με το οποίο συμφωνεί ως προς την πτώση, το γένος και τον αριθμό. Επειδή μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση λέγεται και "αναφορική".

Η επιθετική μετοχή ενδέχεται να συνοδεύει ένα άναρθρο ουσιαστικό, όπως στα ακόλουθα παραδείγματα:

• ΞΕΝ ΚΑναβ 1.2.10 ἐντεῦθεν ἐξελαύνει εἰς Πέλτας, πόλιν οἰκουμένην || από εκεί προελαύνει και φθάνει στις Πέλτες, πόλη κατοικούμενη (αναφ.: πόλη, η οποία κατοικούνταν).
• ΞΕΝ ΚΑναβ 4.5.24 καταλαμβάνει πώλους εἰς δασμὸν βασιλεῖ ἐκτρεφομένους || αιχμαλωτίζει πουλάρια που εκτρέφονταν ως φόρος για τον βασιλιά.

Κατά κανόνα όμως η επιθετική μετοχή συνοδεύει ένα έναρθρο ουσιαστικό ή εκφέρεται και η ίδια με άρθρο, καταλαμβάνοντας την χαρακτηριστική για έναν επιθετικό προσδιορισμό θέση, δηλαδή είτε μεταξύ του άρθρου και του ουσιαστικού που προσδιορίζει, είτε, σε περίπτωση έμφασης, με επανάληψη του άρθρου μετά το ουσιαστικό:

• ΗΡΟΔ 1.61 ἀπολαβὼν δὲ τὴν τυραννίδα τρόπῳ τῷ εἰρημένῳ || όταν πήρε πίσω την τυραννίδα [ο Πεισίστρατος] με τον τρόπο που αναφέρθηκε.

• ΠΛ Απολ 21b ἦλθον ἐπί τινα τῶν δοκούντων σοφῶν εἶναι || πήγα σε κάποιον από αυτούςπου νομίζουν πως είναι σοφοί.

Η επιθετική μετοχή ενδέχεται να εκφέρεται και αυτόνομα, ουσιαστικοποιημένη μέσω του άρθρου, το οποίο έχει είτε ατομική είτε γενική σημασία, δηλώνει δηλαδή κάτι ατομικό ή κάτι καθολικό (η χρήση αυτή είναι συχνή στον Θουκυδίδη):

• ΗΡΟΔ 1.120 τὸν παῖδα […] ἀπόπεμψαι ἐς Πέρσας καὶ τοὺς γειναμένους || το παιδί διώξτο στην Περσία και σε κείνους που το γέννησαν [στους γονείς].
• ΘΟΥΚ 5.32.1 Σκιωναίους οἱ Ἀθηναῖοι ἐκπολιορκήσαντες ἀπέκτειναν τοὺς ἡβῶντας οι Αθηναίοι αφού κατέβαλαν με πολιορκία τους Σκιωναίους σκότωσαν αυτούς που βρίσκονταν στην ήβη [τους έφηβους].

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ

Συνηρημένα σε - εω