Η Διανοητική αυτονομία αποτελούσε πάντοτε στοιχείο κατά πολλούς αμφιλεγόμενο: πρόβαλε είτε ως επιτακτική ανάγκη ή ως επικίνδυνη, για τα δεδομένα της εκάστοτε εποχής, κατάσταση.Αυτή η διττή προσέγγιση προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση καθώς το αυτονόητο θα ήταν κάθε κοινωνία να επιζητά πολίτες, άτομα, που έχουν αυτήν την αρετή, που είναι δηλαδή σε θέση να σχηματίζουν τις αντιλήψεις τους αυτόνομα, χωρίς ετεροκαθορισμούς.Ούτως ή αλλως μόνο έτσι θα μπορούσαμε ως κοινωνία να έχουμε βάσιμες ελπίδες ουσιαστικής εξέλιξης και αρμονίας.
Δυστύχως όμως κάθε άλλο παρά αυτόνοητο ήταν και είναι ακόμα κ' σήμερα. Σαν ολόκληρο το κοινωνικό - οικονομικό - πολιτικό οικοδόμημα να στηρίζεται πλέον όχι στην ουσία αλλά στις εντυπώσεις και αυτό που ονομάζουμε διαμόρφωση κοινής γνώμης. Ας σκεφτούμε για λίγο την επιλογή των λέξεων αυτών. Δεν είναι καθόλου τυχαία η χρήση του ουσιαστικού "διαμόρφωση" (διαμορφώνεται από ποιούς; Εμάς τους ίδιους ή όχι; ) αλλά και η φράση "κοινή γνώμη" αυτή καθαυτή μας οδηγεί σε ενα δίπολο επιλογής: άσπρο ή μαύρο (τουλάχιστον αυτές είναι οι επικρατέστερες τάσεις, οι άξιες λόγου,οι υπόλοιπες απλά περιττεύουν).
Γι' αυτό ακριβώς θα δούμε στα επιτελεία των σύγχρονων κομμάτων άτομα που διαμορφώνουν το προφίλ των ηγετών. Φωτογραφίες τυχαίες ή μη, με συγκεκριμένη αμφίεση, σε χώρους που αρμόζει κάθε φορά για να εμφανιστεί ο ηγέτης κοντά στους νέους ( π.χ με νεανικά ρούχα) ή κοντά στους οικογενειάρχες (με αντίστοιχες φωτογραφίες οικογενειακής ευτυχίας). Η εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης,λένε, κερδίζεται πιο εύκολα όταν ο πολιτικός έχει τα χέρια του επάνω στο τραπέζι, μεταφέρει το μήνυμα πως δεν έχει τίποτα να κρύψει.Δεν διστάζουν ακόμα και να δημοσιοποιήσουν αυτές τις επικοινωνιακές πρακτικές, είναι τόσο βέβαιοι πως δεν θα διαταραχθεί το προφίλ τους, προφανώς από το κοινό, που θεωρεί αυτονόητο να προέχει το θεαθήναι.
Κάποιες φορές ως αιτία εκλογικής πτώσης ή αποτυχίας προβάλλεται η αστοχία της επικοινωνιακής πολιτικής. Απέτυχαν δηλαδή να μας πείσουν. Γιατί; Μήπως τα επιχειρήματα δεν ήταν αρκετά; Κάτι τέτοιο πιθανότατα δεν είναι καν στη σκέψη τους. Απλά δεν κατόρθωσαν να επηρεάσουν μαζικά τους πολίτες,να πλάσουν τη γνώμη τους κατά τον προσφορότερο τρόπο.
Βέβαια, καλό θα ήταν ο ίδιος ο πολίτης να μην περιμένει στωικά να τον πείσουν αλλά ενεργοποιούμενος να ενδιαφερθεί για το σύνολο των πολιτικών προτάσεων αλλά και των εξελίξεων που υπάρχουν σε όλους τους τομείς. Με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλιζόταν η πολυπόθητη αυτονομία σκέψης - πολιτικής στη συγκεκριμένη περίπτωση.
Δυστύχως όμως κάθε άλλο παρά αυτόνοητο ήταν και είναι ακόμα κ' σήμερα. Σαν ολόκληρο το κοινωνικό - οικονομικό - πολιτικό οικοδόμημα να στηρίζεται πλέον όχι στην ουσία αλλά στις εντυπώσεις και αυτό που ονομάζουμε διαμόρφωση κοινής γνώμης. Ας σκεφτούμε για λίγο την επιλογή των λέξεων αυτών. Δεν είναι καθόλου τυχαία η χρήση του ουσιαστικού "διαμόρφωση" (διαμορφώνεται από ποιούς; Εμάς τους ίδιους ή όχι; ) αλλά και η φράση "κοινή γνώμη" αυτή καθαυτή μας οδηγεί σε ενα δίπολο επιλογής: άσπρο ή μαύρο (τουλάχιστον αυτές είναι οι επικρατέστερες τάσεις, οι άξιες λόγου,οι υπόλοιπες απλά περιττεύουν).
Γι' αυτό ακριβώς θα δούμε στα επιτελεία των σύγχρονων κομμάτων άτομα που διαμορφώνουν το προφίλ των ηγετών. Φωτογραφίες τυχαίες ή μη, με συγκεκριμένη αμφίεση, σε χώρους που αρμόζει κάθε φορά για να εμφανιστεί ο ηγέτης κοντά στους νέους ( π.χ με νεανικά ρούχα) ή κοντά στους οικογενειάρχες (με αντίστοιχες φωτογραφίες οικογενειακής ευτυχίας). Η εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης,λένε, κερδίζεται πιο εύκολα όταν ο πολιτικός έχει τα χέρια του επάνω στο τραπέζι, μεταφέρει το μήνυμα πως δεν έχει τίποτα να κρύψει.Δεν διστάζουν ακόμα και να δημοσιοποιήσουν αυτές τις επικοινωνιακές πρακτικές, είναι τόσο βέβαιοι πως δεν θα διαταραχθεί το προφίλ τους, προφανώς από το κοινό, που θεωρεί αυτονόητο να προέχει το θεαθήναι.
Κάποιες φορές ως αιτία εκλογικής πτώσης ή αποτυχίας προβάλλεται η αστοχία της επικοινωνιακής πολιτικής. Απέτυχαν δηλαδή να μας πείσουν. Γιατί; Μήπως τα επιχειρήματα δεν ήταν αρκετά; Κάτι τέτοιο πιθανότατα δεν είναι καν στη σκέψη τους. Απλά δεν κατόρθωσαν να επηρεάσουν μαζικά τους πολίτες,να πλάσουν τη γνώμη τους κατά τον προσφορότερο τρόπο.
Βέβαια, καλό θα ήταν ο ίδιος ο πολίτης να μην περιμένει στωικά να τον πείσουν αλλά ενεργοποιούμενος να ενδιαφερθεί για το σύνολο των πολιτικών προτάσεων αλλά και των εξελίξεων που υπάρχουν σε όλους τους τομείς. Με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλιζόταν η πολυπόθητη αυτονομία σκέψης - πολιτικής στη συγκεκριμένη περίπτωση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου