31 Μαρ 2013

Φωνηεντόληκτα ρήματα σε -μι




Ενεργητική φωνή
                                                    
αρχικοί χρόνοι 
σύνθετα
παράγωγα
ἵστημι : στήνω         
ἵστην
στήσω
ἔστησα
στήσας ἔχω    ΠΡΟΣΟΧΗ             
στήσας εἶχον

ἀνίστημι: στήνω κάτι όρθιο, ἀνασταίνω
αναστατώνω
καθίστημι: ορίζω, διορίζω, νομοθετώ
μεθίστημι: αλλάζω, μεταβάλλω
παρίστημι: παρουσιάζω
ἀνθίστημι: στήνω εναντίον
ἐφίστημι: τοποθετώ πάνω σε κάτι
+ τόν νουν: εφιστώ την
                        προσοχή
ἀφίστημι: απομακρύνω
ἀντικαθίστημι
συνίστημι: στήνω μαζί, συνδυάζω,
συγκροτώ

στάση και όλα τα σύνθετα (ανά, παρά, κατά, διά, αντί, περί, υπό, σύν, εν, εκ, μετά κ.λ.π.)
-στάτης
-στημα
-ιστώ
-στατώ
-σταίνω
σταθμός, στάθμη,

τίθημι :  θέτω, τοποθετώ
ἐτίθην
θήσω
ἔθηκα
τέθηκα/τέθεικα
ἀνατίθημι: επιρρίπτω, αναφέρω
αφιερώνω( >ανάθεμα)
κατατίθημι: πληρώνω, φυλακίζω
διατίθημι: διανέμω, διευθετώ
μετατίθημι: μεταθέτω
παρατίθημι: παραθέτω
ἐπιτίθημι: επιθέτω ( τοποθετώ επί τινος)
προτίθημι: παραθέτω
εκθέτω νεκρό (> πρόθεση)
ἐκτίθημι
προστίθημι: πλησιάζω, προσαρμόζω
συντίθημι: συνθέτω, συνάπτω,
                       κατασκευάζω
-θέτης
θέση (ανά-, παρά-, κατά-, διά-, σύν-, αντί-, επί-, υπό- εν-, εκ-,πρό-, προσ-, κ.λ.π.)
θεσμός
θήκη (και σύνθετα)
θετός
θετικός

ἵημι: ρίχνω
ἵην
-ήσω
-ηκα        προσοχή:
εῖκα         διατηρείται 
    η  δασεία.
ἵημι: ρίχνω, στέλνω
ἀνίημι: αναπέμπω, 
              στέλνω πίσω
εγκαταλείπω,χαλαρώνω
ἀφίημι: αφήνω, απολύω, πετώ,
χωρίζω, ανέχομαι
ἐφίημι: στέλνω προς κάποιον,
ρίχνω εναντίον κάποιου
απολύω, χαλαρώνω
μεθίημι
χαλαρώνω,                  αποβάλλω
προϊημι: πετώ, 
                  εκσφενδονίζω
       προαποστέλλω
ἐξίημι: αποστέλλω
παρίημι: παραλείπω, 
                  αφήνω   κάτι να   
      πέσει  κοντά
άνεση/άνετος
άφεση/αφετηρία
έφεση (επιθυμία)
ένεση
εφέτης
εφετείο
χειραφέτηση
κάθετος/καθετήρας
σύνεση
συνετός
ύφεση

δίδωμι: δίνω, παρέχω, χαρίζω
ἐδίδουν
δώσω
ἔδωκα
δέδωκα
ἐδεδώκειν
ἀναδίδωμι
δίνω προς τα πάνω
 παράγω, φέρω
διαδίδωμι: δίνω από χέρι σε χέρι
μεταδίδωμι: δίνω μέρος από κάτι
ἐπιδίδωμι: δίνω δωρεάν ως προίκα
ἀποδίδωμι: δίνω πίσω κάτι που χρωστάω
ἐνδίδωμι: δίνω στα χέρια, υποχωρώ
ἐκδίδωμι: παντρεύω την κόρη
                   δανείζω
καταδίδωμι
ἀνταποδίδωμι

δόση (αντί-, παρά-, κατά-, διά-, κ.λ.π.)
δώρο
δότης (και σύνθετα)
ανέκδοτος
ανένδοτος




Φωνηεντόληκτα ρήματα σε -μι
Μέση φωνή

αρχικοί χρόνοι 
σύνθετα
ἵσταμαι
ἵστάμην
στήσομαι/σταθήσομαι
ἔστην*/ἐστησάμην/ἐστάθην
ἕστηκα              

ἑστήκειν/εἱστήκειν    (βλ. Γραμμ. Σελ.
                                                                                       229)

* ΠΡΟΣΟΧΉ στο πνεύμα, στους σύνθετους τύπους

ἀνίσταμαι: σηκώνομαι όρθιος
καθίσταμαι: εγκαθίσταμαι, διορίζομαι
μεθίσταμαι: αποχωρώ, αποθνήσκω
παρίσταμαι: είμαι παρών, βοηθώ
ἀνθίσταμαι
διίσταμαι
ἐπανίσταμαι: επαναστατώ
ἐφίσταμαι: επιβάλλομαι
ἀφίσταμαι: απέχω, απομακρύνομαι
                   αποστατώ
ὑφίσταμαι: υποτάσσομαι
                   κρύπτομαι
 υπόσχομαι
προίσταμαι
τίθεμαι
ἐτιθέμην
θήσομαι/τεθήσομαι
ἐθέμην/ ἐτέθην
τέθειμαι/τέθημαι/κεῖμαι
ἐκείμην
ἀνατίθεμαι: διηγούμαι σε κάποιον και ζητώ τη γνώμη του
κατατίθεμαι: τακτοποιώ,ορίζω, αποφασίζω
διατίθεμαι:  διαθέτω κάτι κατά τη βούλησή μου, πουλώ
προτίθεμαι: προβάλλω, επιδεικνύω, προτιμώ, (παθ.) προτείνομαι, ορίζομαι
μετατίθεμαι
παρατίθεμαι
ἀντιτίθεμαι
ἐπιτίθεμαι
ἐκτίθεμαι
συντίθεμαι
ἵεμαι
ἱέμην
-ήσομαι,-εθήσομαι         
-είμην, -ηκάμην, -είθην
-εῑμαι                                    
-είμην                                   

ἀνίεμαι: είμαι χαλαρός, άνετος, απολύω
                (ανειμένως: άνετα, απεριόριστα)
ἀφίεμαι: αφήνω, ελευθερώνω
ἐφίεμαι: διατάζω
              (+ γεν.) : σφοδρά επιθυμώ
καθίεμαι: εφορμώ
συνίεμαι: έρχομαι σε συμφωνία
προϊεμαι: στέλνω κάτι μακριά, παραιτούμαι, εγκαταλείπω
                (παθ. ) απορρίπτομαι, περιφρονούμαι
ἐξίεμαι: απαλλάσσομαι από κάτι
προσίεμαι: ανέχομαι, παραδέχομαι
                + απαρ.: ριψοκινδυνεύω
ἐπαφίεμαι: εμπιστευομαι
δίδομαι
ἐδιδόμην
δώσομαι/δοθήσομαι
-εδόμην/εδόθην
δέδομαι
ἐδεδόμην
παραδίδομαι
εκδίδομαι
καταδίδομαι

                                             

ΚΕΙΜΕΝΑ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Β' ΛΥΚΕΙΟΥ, 7ο ΜΑΘΗΜΑ



 ΕΤΟΙΜΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΞΕΧΕΙΜΩΝΙΑΣΜΑ


Caesar propter frumenti inopiam legiones in hibernis multis conlocat. Ex quibus quattuor in Nerviis hiemare iubet et tribus imperat in Belgis remanere. Legatos omnes frumentum in castra importare iubet. Milites his verbis admonet: «Hostes adventare audio; speculatores nostri eos prope esse nuntiant. Vim hostium cavere debetis; hostes enim de collibus advolare solent et caedem militum perpetrare possunt».


ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

 Λόγω της έλλειψης σταριού ο Καίσαρας εγκαθιστά τις λεγεώνες του σε πολλά χειμερινά στρατόπεδα. Διατάζει τέσσερις απ' αυτές να ξεχειμωνιάσουν στη χώρα των Νερβίων και  τρεις διατάζει να παραμείνουν στη χώρα των Βέλγων. Δίνει εντολή σε όλους τους διοικητές των λεγεώνων να μεταφέρουν στάρι στα στρατόπεδά. Συμβουλεύει τους στρατιώτες με τα παρακάτω λόγια: "Πληροφορούμαι ότι οι εχθροί πλησιάζουν· οι ανιχνευτές μας αναγγέλλουν ότι οι εχθροί βρίσκονται κοντά. Πρέπει να φυλάγεστε από την ορμή των εχθρών· γιατί συνηθίζουν να (εξ)ορμούν από τους λόφους και μπορούν να κατασφάξουν τους στρατιώτες μας".

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

Caesar :Καίσαρας.
propter: εξαιτίας
frumentum -i: δημητριακά, σιτάρι
inopia –ae έλλειψη. Το όνομα δε σχηματίζει πληθ
legio -nis: λεγεώνα
hiberna -orum: χειμερινό στρατόπεδο. χωρίς ενικό
multi –aea : πολλοί.
conloco, -avi, -atum, -āre: εγκαθιστώ
ex: από
qui, quae, quod: ο οποίος -α -ο
Nervii –orum : Νέρβιοι, η χώρα των Νερβίων.
hiemo, -avi, -atum, -āre: ξεχειμωνιάζω
iubeo, iussi, iussum, iubēre: διατάζω
tres, tres, tria: τρεις
impero, -avi, -atum, -āre : διατάζω
Belgae -arum : οι Βέλγοι, η χώρα των Βέλγων
remaneo, remansi, -, remanēre: παραμένω
legatus -i : διοικητής λεγεώνας
omnis -is -e: όλος.
castra -orum: στρατόπεδο Castrum -i: το φρούριο
importo, -avi, -atum, -āre : εισάγω, φέρνω μέσα
miles -itis : στρατιώτης
hic, haec, hoc: αυτός -ή -ό
verbum -i: λόγος
admoneo, admonui, admonitum, admonēre : συμβουλεύω
hostis -is: εχθρός
advento, -avi, -atum, -āre : πλησιάζω
audio, audivi, auditum, audire: ακούω
speculator -oris : ανιχνευτής, κατάσκοπος
noster, nostra, nostrum: ο δικός μας
is, ea, id: αυτός -ή -ό
prope:κοντά.
sum, fui, -, esse: είμαι, υπάρχω
nuntio, -avi, -atum, -āre : αναγγέλλω
vim:: δύναμη, βία.
caveo, cavi, cautum, cavēre : προσέχω, φυλάγομαι
debeo, debui, debitum, debēre : οφείλω,
collibus: αφαιρ. πληθ. του ουσ. collis -is, αρσ. γ': λόφος
advolo, -avi, -atum, -āre : εξορμώ, ορμώ
soleo, solītus sum, (solitum), solēre: συνηθίζω
caedes -is: σφαγή
perpetro, -avi, -atum, -āre : διαπράττω, κάνω

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ

Χρήση Απαρεμφάτου

Το απαρέμφατο ως αντικείμενο διακρίνεται σε ειδικό και τελικό απαρέμφατο . Το τελικό απαρέμφατο βρίσκεται πάντοτε σε χρόνο ενεστώτα ενώ το ειδικό σε κάθε χρόνο.
Το υποκείμενο του τελικού απαρεμφάτου βρίσκεται σε αιτιατική πτώση σε περίπτωση ετεροπροσωπίας ενώ σε περίπτωση ταυτοποσωπίας είναι σε ονομαστική πτώση καθώς είναι ίδιο με το υποκείμενο του ρήματος. Το υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου είναι πάντα σε αιτιατική και δεν παραλείπεται.


Εμπρόθετοι Προσδιορισμοί

ex + αφαιρετική = διαίρεση
de + αφαιρετική = κίνηση από τόπο
propter + αφαιρετική =  εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο




ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ
 ΙΣΟΣΥΛΛΑΒΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

                SINGULARIS.
hostis
-is
hostis
-is
hostī
hostem
-im, -em
hostis
-is
hoste
, -e

PLURALIS.
hostēs
-ēs
hostium
-ium
hostibus
-ibus
hostēs,-is
-īs, -ēs
hostēs
-ēs
hostibus
-ibus






SINGULARIS
Nom.
caedēs
Gen.
caedis
Dat.
caedī
Acc.
caedem
Voc.
caedēs
Abl.
caede

PLURALIS.
Nom.
caedēs
Gen.
caedium
Dat.
caedibus
Acc.
caedēs, -īs
Voc.
caedēs
Abl.
caedibus






ΤΟ ΕΛΛΕΙΠΤΙΚΟ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ s


SINGULARIS.
Nom.
s
Gen.
——
Dat.
——
Acc.
vim
Voc.
——
Abl.
  vī

PLURALIS.
Nom.
vīrēs
Gen.
vīrium
Dat.
vīribus
Acc.
vīrēs
   Voc.                                                                        vīrēs
   Abl                                                                         vīribus



Η ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ HIC – HAEC - HOC

            SINGULARIS                                                               PLURALIS.           




Nom.




hīc




haec




hōc








hae




haec
Gen.
ius
ius
ius
hōrum
hārum
hōrum
Dat.
huic
huic
huic
hīs
hīs
hīs
Acc.
hunc
hanc
hōc
hōs
hās
haec
Voc.             
Abl.
-
hōc
-
hāc
-
hōc
-
hīs
-
hīs
-
hīs


              
ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΩΝ


ΑΠΟΛΥΤΑ
ΤΑΚΤΙΚΑ
ΔΙΑΝΕΜΗΤΙΚΑ.
ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ
1.
ūnus, ūna, ūnum
prīmus, first
singulī, one by one
semel, once
2.
duo, duae, duo
secundus, second
bīnī, two by two
bis
3.
trēs, tria
tertius, third
ternī (trīnī)
ter
4.
quattuor
quārtus, fourth
quaternī
quater
5.
quīnque
quīntus, fifth
quīnī
quīnquiēs
6.
sex
sextus
sēnī
sexiēs
7.
septem
septimus
septēnī
septiēs
8.
octō
octāvus
octōnī
octiēs
9.
novem
nōnus
novēnī
noviēs
10.
decem
decimus
dēnī
deciēs
11.
ūndecim
ūndecimus
ūndēnī
ūndeciēs
12.
duodecim
duodecimus
duodēnī
duodeciēs
13.
tredecim
tertius decimus
ternī denī
terdeciēs
14.
quattuordecim
quārtus decimus
quaternī denī
quaterdeciēs
15.
quīndecim
quīntus decimus
quīnī dēnī
quīnquiēs deciēs
16.
sēdecim,
sexdecim
sextus decimus
sēnī dēnī
sexiēs deciēs
17.
septendecim
septimus decimus
septēnī dēnī
septiēs deciēs
18.
duodēvīgintī
duodēvīcēsimus
duodēvīcēnī
octiēs deciēs
19.
ūndēvīgintī
ūndēvīcēsimus
ūndēvīcēnī
noviēs deciēs
20.
vīgintī
vīcēsimus
vīcēnī
vīciēs
21.
vīgintī ūnus,
ūnus et vīgintī
vīcēsimus prīmus,
ūnus et vīcēsimus
vīcēnī singulī,
singulī et vīcēni
vīciēs semel
22.
vīgintī duo,
duo et vīgintī
vīcēsimus secundus,
alter et vīcēsimus
vīcēnī bīnī,
bīnī et vīcēnī
vīciēs bis
30.
trīgintā
trīcēsimus
trīcēnī
triciēs
40.
quadrāgintā
quadrāgēsimus
quadrāgēnī
quadrāgiēs
50.
quīnquāgintā
quīnquāgēsimus
quinquāgēnī
quīnquāgiēs
60.
sexāgintā
sexāgēsimus
sexāgēnī
sexāgiēs
70.
septuāgintā
septuāgēsimus
septuāgēnī
septuāgiēs
80.
octōgintā
octōgēsimus
octōgēnī
octōgiēs
90.
nōnāgintā
nōnāgēsimus
nōnāgēnī
nōnāgiēs
100.
centum
centēsimus
centēnī
centiēs
101.
centum ūnus,
centum et ūnus
centēsimus prīmus,
centēsimus et prīmus
centēnī singulī,
centēnī et singulī
centiēs semel
200.
ducentī, -ae, -a
ducentēsimus
ducēnī
ducentiēs
300.
trecentī
trecentēsimus
trecēnī
trecentiēs
400.
quadringentī
quadringentēsimus
quadringēnī
quadringentiēs
500.
quīngentī
quīngentēsimus
quīngēnī
quīngentiēs
600.
sescentī
sescentēsimus
sescēnī
sescentiēs
700.
septingentī
septingentēsimus
septingēnī
septingentiēs
800.
octingentī
octingentēsimus
octingēnī
octingentiēs
900.
nōngentī
nōngentēsimus
nōngēnī
nōngentiēs
1,000.
mīlle
mīllēsimus
singula mīlia
mīliēs
2,000.
duo mīlia
bis mīllēsimus
bīna mīlia
bis mīliēs
100,000.
centum mīlia
centiēs mīllēsimus
centēna mīlia
centiēs mīliēs
1,000,000.
deciēs centēna mīlia
deciēs centiēs mīllēsimus
deciēs centēna mīlia
deciēs centiēs mīliēs



           
SINGULARIS                          PLURALIS.           


Nom. unus     una      unum         uni           unae         una
Gen.  unius    unius    unius         unorum   unarum     unorum
Dat.   uni        uni        uni            unis         unis          unis
Acc. unum     unam    unum         unos        unas         una
Voc.   -           -             -                 -              -               -
Abl. uno         una        uno            unis         unis         unis




Nom.
duo
duae
duo
Gen.
duōrum
duārum
duōrum
Dat.
duōbus
duābus
duōbus
Acc.
duōs, duo
duās
duo

 Abl.
 --
duōbus
 --
duābus
--
duōbus
                        

Nom.
trēs
tria
Gen.
trium
trium
Dat.
tribus
tribus
Acc.
trēs (trīs)
tria

Abl.
 --
tribus
 --
tribus




ΤΟ ΡΗΜΑ POSSUM

                          ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ


possum
potes
potest
possumus
potestis
possunt






                           ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ

                           poteram                  poteramus
                           poteras                   poteratis
                            poterat                   poterant





1. Να γραφεί η μετάφραση του κειμένου:

 

       ΚΕΙΜΕΝΟ                                                               


Caesar propter frumenti inopiam legiones in hibernis multis conlocat. Ex quibus quattuor in Nerviis hiemare iubet et tribus imperat in Belgis remanere. Legatos omnes frumentum in castra importare iubet. Milites his verbis admonet: «Hostes adventare audio; speculatores nostri eos prope esse nuntiant. Vim hostium cavere debetis; hostes enim de collibus advolare solent et caedem militum perpetrare possunt».


ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ














2. Να γραφούν  οι αρχικοί χρόνοι των ρημάτων του κειμένου:




3. Να γίνει συντακτική ανάλυση των όρων του κειμένου:



Caesar propter frumenti inopiam legiones in hibernis multis conlocat. Ex quibus



quattuor in Nerviis hiemare iubet et tribus imperat in Belgis remanere. Legatos



omnes frumentum in castra importare iubet. Milites his verbis admonet: «Hostes



 adventare audio; speculatores nostri eos prope esse nuntiant. Vim hostium cavere



debetis; hostes enim de collibus advolare solent et caedem militum perpetrare


possunt».