ΚΕΙΜΕΝΑ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Β’ΛΥΚΕΙΟΥ, 12η ΕΝΟΤΗΤΑ

Ο ΥΠΑΤΟΣ ΑΙΜΙΛΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΚΥΛΑΚΙ ΤΗΣ ΚΟΡΗΣ ΤΟΥ

L. Aemilio Paulo consuli iterum bellum cum Perse rege gerere obtigit. Ut domum ad vesperum rediit, filiola eius Tertia, quae tum erat admodum parvula, ad complexum patris cucurrit. Pater filiae osculum dedit sed animadvertit eam esse tristiculam. «Quid est», inquit, «mea Tertia? Cur tristis es? Quid tibi accidit?». «Mi pater», respondit illa, «Persa periit». Perierat enim catellus eo nomine, quem puella multum amabat. Tum pater Tertiae dixit: «omen accipio». Sic ex fortuito dicto spem praeclari triumphi animo praesumpsit.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Στο Λεύκιο Αιμίλιο Παύλο, ύπατο για δεύτερη φορά, έλαχε να κάνει πόλεμο με το βασιλιά Περσέα. Μόλις γύρισε σπίτι του το βραδάκι, η κορούλα του Τερτία, που τότε ήταν πάρα πολύ μικρούλα, έτρεξε στην αγκαλιά του πατέρα. Ο πατέρας της έδωσε ένα φιλί, αλλά παρατήρησε ότι ήταν λιγάκι στεναχωρημένη. "Τι τρέχει, Τερτία μου;", ρώτησε. "Γιατί είσαι θλιμμένη; Τι σου συνέβη;" "Μπαμπά μου, πέθανε ο Πέρσης", απάντησε εκείνη. Πράγματι είχε πεθάνει ένα σκυλάκι μ' αυτό το όνομα, που η κοπέλα το αγαπούσε πολύ. Τότε ο πατέρας της της είπε: "δέχομαι τον οιωνό (το δέχομαι ως οιωνό)". Έτσι από ένα τυχαίο λόγο ο Αιμίλιος Παύλος προγεύτηκε νοερά (στην ψυχή του) την ελπίδα ενός περίλαμπρου θριάμβου.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

L. Aemilio Paulo : Λεύκιος Αιμίλιος Παύλος

Consuli: ύπατος

iterum: για δεύτερη φορά

bellum: πόλεμος

Perse : Περσέας

rege : βασιλιάς

gerere : διεξάγω

obtigit: τυχαίνει να...

ut : όταν

domum : σπίτι

vesperum : βραδάκι

rediit: επιστρέφω

filiola : κορούλα

eius : αυτός –η –ο

Tertia: Τερτία

quae : αυτός – η – ο

tum : τότε

erat : είμαι

admodum: πάρα πολύ

parvula : μικρούλα

complexum: αγκαλιά

patris : πατέρας

cucurrit. : τρέχω

filiae : κόρη

osculum : φιλί

dedit : δίνω

animadvertit : παρατήρησε

tristiculam. : λιγάκι θλιμμένος – η – ο

Quid : τι

inquit: λέω

mea : δικός μου – δική μου – δικό μου

cur: γιατί

tristis : θλιμμένος – η – ο

accidit: συμβαίνει

respondit: απαντώ

illa: εκείνος – η – ο

Persa : Πέρσης

periit: πεθαίνω

enim: γιατί

catellus : σκυλάκι

nomine: όνομα

puella : κοπέλα

multum : πολύ

amabat.: αγαπώ

dixit:λέω

omen : οιωνός

accipio: δέχομαι

sic : έτσι

fortuito : τυχαίος

dicto: λόγος

spem : ελπίδα

praeclari : ένδοξος –η –ο

triumphi : θρίαμβος

animo : ψυχή

praesumpsit: προγεύομαι

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

1.L. Aemilio Paulo consuli iterum bellum cum Perse rege gerere obtigit.

obtigit : ρήμα (απρόσωπο)

gerere : υποκείμενο

bellum : αντικείμενο στο gerere

L. Aemilio Paulo : δοτική προσωπική από το απρόσωπο ρήμα obtigit

consuli : παράθεση στο L. Aemilio Paulo

iterum : επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο consuli

cum Perse: εμπρόθετος προσδιορισμός της εχθρικής διάθεσης στο gerere

rege : παράθεση στο Perse

2. Ut domum ad vesperum rediit: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση

ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο περιεχόμενο της κύριας

πρότασης. Εισάγεται με το χρονικό σύνδεσμο Ut , εκφέρεται με έγκλιση οριστική

γιατί μας ενδιαφέρει από καθαρά χρονική άποψη, χρόνου παρακειμένου γιατί

δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν.

rediit: ρήμα

domum: αιτιατική της κίνησης σε τόπο στο rediit

ad vesperum: εμπρόθετος προσδιορισμός του χρόνου στο rediit

3.filiola eius Tertia, , ad complexum patris cucurrit.

cucurrit: ρήμα

filiola : υποκείμενο

eius : γενική κτητική στο filiola

Tertia: επεξήγηση στο filiola

ad complexum: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της κατεύθυνσης

patris: γενική κτητική (ή αντικειμενική) στο complexum

4.quae tum erat admodum parvula: δευτερεύουσα αναφορική

προσδιοριστική πρόταση στο filiola. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία

quae , εκφέρεται με έγκλιση οριστική , γιατί δηλώνει το πραγματικό

σε χρόνο παρατατικό, γιατί αναφέρεται στο παρελθόν (σύγχρονο)

erat : ρήμα

quae: υποκείμενο

tum: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο erat

admodum: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού στο parvula

parvula: κατηγορούμενο στο quae

5.Pater filiae osculum dedit

dedit: ρήμα

Pater : υποκείμενο

filiae: αντικείμενο (έμμεσο)

osculum: αντικείμενο (άμεσο)

6.sed animadvertit eam esse tristiculam.

animadvertit : ρήμα

eam : υποκείμενο στο esse

esse : αντικείμενο

tristiculam: κατηγορούμενο στο eam

7. «Quid est», , «mea Tertia?».

est : ρήμα

quid: υποκείμενο

Tertia: κλητική προσφώνηση

mea: επιθετικός προσδιορισμός στο Tertia

8.inquit

inquit :ρήμα

9.Cur tristis es?

Cur : επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο es

es : ρήμα

tristis: κατηγορούμενο στο (tu )

10.Quid tibi accidit?

accidit : ρήμα

quid : υποκείμενο

tibi: δοτική προσωπική (ηθική) από το accidit

11.«Mi pater», «Persa periit»

periit : ρήμα

Persa : υποκείμενο

Mi : επιθετικός προσδιορισμός στο Pater

pater: κλητική προσφώνηση

12.respondit illa

respondit : ρήμα

illa: υποκείμενο

13.Perierat enim catellus eo nomine

perierat : ρήμα

catellus : υποκείμενο

eo : επιθετικός προσδιορισμός στο nomine

nomine: αφαιρετική της ιδιότητας στο catellus

14.quem puella multum amabat : δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική

πρόταση στο catellus . Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quem ,

εκφέρεται με έγκλιση οριστική, γιατί δηλώνει κάτι το πραγματικό,

χρόνου παρατατικού, γιατί αναφέρεται στο παρελθον.

amabat: ρήμα

puella: υποκείμενο

quem : αντικείμενο

multum: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού στο amabat

15.Tum pater Tertiae dixit

dixit : ρήμα

pater : υποκείμενο

Tertiae : αντικείμενο

Tum: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο dixit

16.«omen accipio»

accipio: ρήμα

omen: αντικείμενο

17.Sic ex fortuito dicto spem praeclari triumphi animo praesumpsit.

praesumpsit: ρήμα

Sic : επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο praesumpsit

ex dicto: εμπρόθετος προσδιορισμός της αιτίας (εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο)

fortuito : επιθετικός προσδιορισμός στο dicto

spem : αντικείμενο

praeclari : επιθετικός προσδιορισμός στο triumphi

triumphi : γενική αντικειμενική στο spem

animo: αφαιρετική του τρόπου ή της στάσης σε τόπο μεταφορικά στο praesumpsit

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Ευθείες ερωτήσεις

1. Ολικής Άγνοιας
2. Μερικής Άγνοιας (εισάγονται με ερωτηματικές αντωνυμίες και επιρρήματα)

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Ενεργητικός Παρακείμενος 3^ης Συζυγίας

rēxī	rēximus
rēxistī	rēxistis
rēxit	rēxērunt, or -ēre

Το ρήμα : Inquam

	SINGUL.	PLUR.
Ενεστ.	inquam,	-
	inquis,	-
	inquit	inquiunt.
Μελλ.	-	-
	inquiēs,	-
	inquiet.	-

Παρατ. inqiebat /// παρακείμενος inquit /// προστακτική ενεστώτα β’εν. inque /γ’ εν. inquito μετοχή ενεστώτα inquiens

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. Να γραφεί η μετάφραση του κειμένου:

 

                        ΚΕΙΜΕΝΟ                                                               ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

 

L. Aemilio Paulo consuli iterum bellum cum  Perse rege gerere obtigit. Ut domum ad  vesperum rediit, filiola eius Tertia, quae tum  erat admodum parvula, ad complexum  patris cucurrit. Pater filiae osculum dedit sed  animadvertit eam esse tristiculam. «Quid  est», inquit, «mea Tertia? Cur tristis es?  Quid tibi accidit?». «Mi pater», respondit  illa, «Persa periit». Perierat enim catellus eo  nomine, quem puella multum amabat. Tum  pater Tertiae dixit: «omen accipio». Sic ex  fortuito dicto spem praeclari triumphi  animo praesumpsit.

2.Να γραφούν οι αρχικοί χρόνοι των ρημάτων του κειμένου:

3. Να γίνει συντακτική ανάλυση των όρων του κειμένου:

L. Aemilio Paulo consuli iterum bellum cum Perse rege gerere obtigit. Ut domum

ad vesperum rediit, filiola eius Tertia, quae tum erat admodum parvula, ad

complexum patris cucurrit. Pater filiae osculum dedit sed animadvertit eam esse

tristiculam. «Quid est», inquit, «mea Tertia? Cur tristis es? Quid tibi accidit?». «Mi

pater», respondit illa, «Persa periit». Perierat enim catellus eo nomine, quem puella

multum amabat. Tum pater Tertiae dixit: «omen accipio». Sic ex fortuito dicto

spem praeclari triumphi animo praesumpsit.