13.
Στίχοι
508 - 525
13.1.
Ερµηνευτικές
ερωτήσεις ανοικτού τύπου
(ανάπτυξης
και σύντοµης
απάντησης)
1.
Ποια
είναι τα βασικά σηµεία
της αντιπαράθεσης Κρέοντα και Αντιγόνης
στους στίχους 508-52540;
2.
Να
αναπτύξετε τους συλλογισµούς
του Κρέοντα σύµφωνα
µε
τους οποίους δεν είναι σωστό να έχει
τις ίδιες νεκρικές τιµές
ο Πολυνείκης µε
τον Ετεοκλή και όποιος τον τιµά
είναι εχθρός της πόλης.
Πώς
συσχετίζει το ζήτηµα
της ταφής µε
την τιµωρία
των εχθρών της Θήβας41;
3.
Με
ποια επιχειρήµατα
υπερασπίζεται η Αντιγόνη την ταφή του
αδελφού της και τη στάση της απέναντι
στην εξουσία42;
4.
Να
αναπτύξετε σύντοµα
ποια στάση ζωής προβάλλει και καταξιώνει
η Αντιγόνη µε
τα λόγια της (523)
αλλά
και τα έργα της.
5.
Ποια
αντίληψη έχει για τους φίλους και τους
εχθρούς ο Κρέων και ποια η Αντιγόνη;
Να
επισηµάνετε
τις µεταξύ
τους διαφορές και να τις αιτιολογήσετε
(522-523).
6.
Να
συγκρίνετε τον ηθικό κώδικα του Κρέοντα
µε
αυτόν που προβάλλει ο Αγαµέµνονας
στον Αἴαντα
του
Σοφοκλή43.
40
α)
Ανυπακοή
στη νόµιµη
εξουσία της πόλης και προσβολή νόµου
που ορίζεται από τον
άρχοντα
της πόλης εκ µέρους
της Αντιγόνης.
β)
Περιφρόνηση
των οικογενειακών
δεσµών,
των
ταφικών εθίµων
και των άγραφων νόµων
του κάτω κόσµου
εκ µέρους
του
Κρέοντα.
41
Βλ.
και
σηµείωση
10.
42
α)
Ο
σεβασµός
προς τους συγγενείς δεν προσβάλλει ούτε
αδικεί κανέναν.
Αντίθετα,
αποτελεί
ιερό και απαραβίαστο καθήκον σύµφωνα
µε
τους άγραφους νόµους.
β)
Οι
νεκρικές
τιµές
προς τον Πολυνείκη δεν αποτελούν ασέβεια
για τον Ετεοκλή.
Είναι
δικαίωµα
απαραβίαστο που του έχει παραχωρηθεί
από τους θεούς του κάτω κόσµου
και
ο
Ετεοκλής δεν έχει κανένα λόγο να
αµφισβητήσει
τους νόµους
των θεών. γ)
Ο
νεκρός
δεν
είναι κάποιος δούλος αλλά ο αδελφός
της. Ένας
λόγος παραπάνω να προσφέρει τις
νεκρικές
τιµές
προς τον Πολυνείκη.
Είναι
ιερή υποχρέωση απέναντι στα συγγενικά
πρόσωπα,
να
τα τιµά
κανείς και να τους προσφέρει µετά
θάνατο παρηγοριά και
ανακούφιση
µέσω
της ανάµνησης
(µνηµόσυνο).
δ)
Ο
Άδης έχει τους ίδιους νόµους
για
όλους
τους νεκρούς.
ε)
Δεν
γεννήθηκε για να µισεί,
αλλά
για να αγαπά.
Είναι
η στάση
της
Αντιγόνης απέναντι στον κόσµο
και ο προορισµός
της, όπως
η ίδια τον
αντιλαµβάνεται
και τον πιστεύει.
Τη
στάση αυτή αντιπαραθέτει στο κήρυγµα
µίσους
του
Κρέοντα. Βλ.
και
διδακτικό βιβλίο,
σ.
163.
43
Βλ.
Παράλληλα
κείµενα,
ΙΙΙ,
1. Βλ.
επίσης
σηµείωση
10.
7.
Να
αξιολογήσετε τα επιχειρήµατα
µε
τα οποία στηρίζουν τις θέσεις τους ο
Κρέων και η Αντιγόνη στους στίχους
511-525. Ποιος
από τους δυο νοµίζετε
ότι πείθει περισσότερο για το δίκιο
του;
8.
Να
επισηµάνετε
λέξεις,
φράσεις,
προτάσεις
από το κείµενο
που αποδίδουν το ήθος του Κρέοντα και
της Αντιγόνης,
όπως
παρουσιάζεται στην αντιπαράθεσή τους,
και
να το περιγράψετε.
9.
Ποια
αντίληψη για την κοινωνική θέση της
γυναίκας εκφράζει ο Κρέων στο στίχο 525
και
ποια απήχηση πιστεύετε ότι έχουν τα
λόγια του στους θεατές της εποχής του
ποιητή;
10.
Από
την επιχειρηµατολογία
της Αντιγόνης απουσιάζει οποιαδήποτε
επίκληση του αρραβώνα της µε
το γιο του Κρέοντα.
Πώς
δικαιολογείται,
κατά
τη γνώµη
σας, η
αποσιώπηση αυτή;
11.
Να
εξετάσετε αν οι άγραφοι νόµοι
που αφορούν τα ταφικά έθιµα
και τις υποχρεώσεις των συγγενών απέναντι
στους νεκρούς τους έχουν,
όπως
και στην αρχαία Ελλάδα,
την
ίδια ισχύ και στην εποχή µας.
12.
Ποια συναισθήµατα
προκαλούν στους θεατές ο Κρέων και η
Αντιγόνη µε τη
στάση τους και τη συµπεριφορά
τους; Ποιος πιστεύετε
ότι κερδίζει περισσότερο τη συµπάθειά
τους; Να δικαιολογήσετε
την απάντησή σας.
13.
Όσοι µαθητές
επιθυµείτε,
αφού συγκεντρώσετε
στοιχεία από το κείµενο,
να παρουσιάσετε στην
τάξη σκηνοθετικές οδηγίες, που
θα δίνατε σε όποιον θα επιθυµούσε
να υποδυθεί το ρόλο του Κρέοντα ή της
Αντιγόνης. Τέτοια
στοιχεία είναι:
α)
Λέξεις ή φράσεις που
σηµατοδοτούν
κινήσεις, χειρονοµίες.
β)
Σηµεία
του κειµένου
µε
συναισθηµατικές
κορυφώσεις.
γ)
Σηµεία
στίξης,
µέτρο
(µε
τη βοήθεια του καθηγητή σας).
14.
Συνοψίζοντας
την µέχρι
τώρα εξέλιξη της αντιπαράθεσης Κρέοντα
και Αντιγόνης να αναφέρετε µε
συντοµία,
α)
ποιες
είναι οι αιτίες της µεταξύ
τους σύγκρουσης και
β)
αν
θα υπήρχε κάποιο περιθώριο συνδιαλλαγής
των δυο αντιπάλων.
13.2.
Ερµηνευτική
ερώτηση κλειστού τύπου
1.
Να
συνδέσετε κάθε φράση της στήλης Α µε
το λογοτεχνικό σχήµα
της στήλης Β που της αντιστοιχεί.
(Δυο
στοιχεία της Β στήλης περισσεύουν).
Α
Β
1.
εἰ
φιλητέον φίλει
α. σχήµα
εκ παραλλήλου
2.
ὁ
χρηστὸς τῷ κακῷ
β.
παρήχηση
3.
ὑπίλλουσι
στόµα
γ.
οξύµωρο
4.
ὁ
κατθανὼν νέκυς
δ.
αντίθεση
5.
ὁ
Ἅιδης ποθεῖ
ε.
πλεονασµός
στ.
µεταφορά
ζ.
προσωποποίηση
13.3.
Γραµµατικές
ασκήσεις
1.
οὐ
γὰρ δοῦλος,
ἀλλ.
ἀδελφὸς
ὤλετο (517)
ἀλλ.
οὐχ
ὁ χρηστὸς τῷ κακῷ λαχεῖν ἴσος (520):
Να
µεταφέρετε
τους κλιτούς τύπους των παραπάνω
προτάσεων στον αντίθετο αριθµό.
2.
οὐδὲν
γὰρ αἰσχρὸν τοὺς ὁµοσπλάχνους
σέβειν (511)
οὔτοι
ποθ.
οὑχθρός
(ὁ
ἐχθρός),
οὐδ.
ὅταν
θάνῃ,
φίλος
(522):
Να
τοποθετήσετε τα υπογραµµισµένα
επίθετα στην ανάλογη θέση στον παρακάτω
πίνακα και να συµπληρώσετε
τα παραθετικά τους στα τρία γένη.
Θετικός
Συγκριτικός
Υπερθετικός
Αρσ.
Θηλ. Ουδ.
Αρσ. Θηλ.
Ουδ.
Αρσ. Θηλ.
Ουδ.
3.
Να
γράψετε τις πλάγιες πτώσεις ενικού και
πληθυντικού του επιθέτου εὐαγῆ
(521) στο
γένος που βρίσκεται.
4.
ἐµοῦ
δὲ ζῶντος οὐκ ἄρξει γυνή (525):
α)
Να
µεταφέρετε
την παραπάνω πρόταση στον πληθυντικό
αριθµό.
β)
οὐκ ἄρξει
γυνή:
Να γράψετε τη
φράση µεταφέροντας
το ρήµα σε όλους
τους χρόνους.
5.
Να κάνετε γραµµατική
αναγνώριση των λέξεων της στήλης Α,
συνδέοντάς τες µε
τα στοιχεία της στήλης Β που τους
αντιστοιχούν. (Δύο
στοιχεία της στήλης Β περισσεύουν).
Α
Β
1.
ἐµοῦ
α.
δεικτική αντωνυµία
2.
ὤλετο
β. χρονικός
σύνδεσµος
3.
τάδε
γ. προσωπική
αντωνυµία
4.
ὅταν
δ. ουσιαστικό
γ΄ κλίσης
5.
φίλος
ε. αιτιολογικός
σύνδεσµος
6.
ζῶντος
στ. συµπερασµατικός
σύνδεσµος
7.
χάριν
ζ. µετοχή
ενεστώτα
8.
γάρ
η. αναφορική
αντωνυµία
θ.
οριστική β΄ αορίστου
ι.
επίθετο β΄ κλίσης
13.4.
Συντακτικές
ασκήσεις
1.
Στους στίχους
508-525 να αναγνωρίσετε
τα κατηγορούµενα
επισηµαίνοντας
και τις λέξεις στις οποίες αποδίδονται.
2.
οὐδὲν
γὰρ αἰσχρὸν τοὺς ὁµοσπλάχνους
σέβειν (511)
οὔτοι
συνέχθειν,
ἀλλὰ
συµφιλεῖν
ἔφυν (523):
Να
γίνει λεπτοµερής
συντακτική ανάλυση.
3.
Να
συµπληρώσετε
τα κενά,
ώστε
να χαρακτηρίζεται πλήρως η συντακτική
θέση που έχουν στο κείµενο
οι λέξεις που δίνονται:
Καδµείων
(508): είναι
γενική .......................
από
το µούνη
σύ
(510): είναι
.......................
στο
.......................
ἐκ
(µητρός)
(513): είναι
εµπρόθ.
προσδιορ.
που
δηλώνει .............
ὁ
κατθανών (515):
είναι
....................
µετοχή,
................ στο
..............
τῷ
κακῷ (520):
είναι
δοτική .....................
από
το .......................
λαχεῖν
(520): είναι
απαρέµφατο
.......................
ζῶντος
(525): είναι γενική
................. και
.................... µετοχή
13.5.
Λεξιλογικές
- Σηµασιολογικές
ασκήσεις
1.
Να µεταφέρετε
στη νέα ελληνική τις παρακάτω φράσεις
µε τη σηµασία
που έχουν στο κείµενο:
• σὺ
δ.
ὑπίλλουσι
στόµα
(509)
...................................................................................
• ὁ
κατθανὼν νέκυς
(515)............................................................................................
• τῶνδε
χωρὶς εἰ φρονεῖς;
(510)
................................................................................
• ἀλλὰ
συµφιλεῖν
ἔφυν
(523)......................................................................................
• ἀλλ.
ἀδελφὸς
ὤλετο
(517).........................................................................................
• οὔτοι
ποθ.
οὑχθρός
(ἐστιν)
φίλος
(522)
............................................................
2.
Να γράψετε ένα
συνώνυµο στη νέα
ελληνική για καθεµιά
από τις παρακάτω λέξεις: δυσσεβής,
οἶδα,
τιµῶ,
χρηστός,
ἄρχω.
3.
Α. Να
γράψετε επίθετα µε
πρώτο συνθετικό το δυσ-
και δεύτερο
συνθετικό ουσιαστικό ή επίθετο παράγωγο
από τα ρήµατα:
σέβω,
τρέπω,
βαίνω,
νοῶ,
λέγω,
πρόσειµι
(εἶµι),
εὑρίσκω,
µένος,
κινῶ,
χρῶµαι.
Β.
Να
χρησιµοποιήσετε
τα επίθετα που γράψατε σε λεκτικά σύνολα,
π.χ.
ο
δυσσεβής άνθρωπος.
4.
Να
συνδέσετε κάθε λέξη της στήλης Α µε
τις οµόρριζές
της λέξεις της στήλης Β,
γράφοντας
µπροστά
σε κάθε αριθµό
της στήλης Α το ή τα γράµµατα
από τη στήλη Β.
Α
Β
1.
ἀπόλλυµαι
α.
λαχείο
2.
λαγχάνω
β.
συµφιλίωση
3.
φιλῶ
γ.
σεβάσµιος
4.
σέβειν
δ.
τηλεόραση
5.
ὁρῶ
ε.
απώλεια
στ.
όραµα
ζ.
Λάχεσις
(µια
από τις Μοίρες)
η.
φίλερις
θ.
όλεθρος
ι.
πανωλεθρία
ια.
φιλαπεχθήµων
ιβ.
αόρατος
14.
Στίχοι
526 - 560
14.1.
Ερµηνευτικές
ερωτήσεις ανοικτού τύπου
(ανάπτυξης
και σύντοµης
απάντησης)
1.
Ποιες
είναι οι πληροφορίες που µας
δίνει ο χορός για την εµφάνιση
της Ισµήνης
στη σκηνή και ποιο σκοπό εξυπηρετούν;
2.
Ποια
σχήµατα
λόγου χρησιµοποιεί
ο Κρέων στους στίχους 531-535,
όταν
απευθύνεται προς την Ισµήνη;
Πιστεύετε
ότι οι µοµφές
που προσάπτει στην Ισµήνη
µε
τα σχήµατα
αυτά αποδίδουν εύστοχα το χαρακτήρα
της ή όχι και γιατί;
3.
Τι απαντά η Ισµήνη
στην κατηγορία ότι και αυτή πήρε µέρος
στην ταφή του νεκρού αδελφού της;
Να ερευνήσετε τα κίνητρα
που καθορίζουν τη στάση της στην κρίσιµη
αυτή στιγµή,
όπως η ίδια τα
παρουσιάζει.
4.
Ποια είναι η αντίδραση
της Αντιγόνης στην οµολογία
της Ισµήνης ότι
συµµετείχε στην
ταφή του Πολυνείκη; Να
την αιτιολογήσετε.
5.
Η Αντιγόνη διαψεύδει
κάθε συµµετοχή της
Ισµήνης στο έργο
της ταφής. Γιατί
όµως επικαλείται
γι. αυτό και τη
µαρτυρία του Άδη
και των θεών του κάτω κόσµου;
6.
Με ποιο τρόπο προσπαθεί
η Ισµήνη να ξεπληρώσει
το χρέος της απέναντι στο νεκρό αδελφό
της και γιατί η Αντιγόνη αρνείται αυτή
της την προσφορά;
7.
Κρέοντ.
ἐρώτα·
τοῦδε
γὰρ σὺ κηδεµών:
Ποιο νόηµα
έχουν τα λόγια που η Αντιγόνη απευθύνει
στην αδελφή της;
8.
Ποια συναισθήµατα
σας προκαλεί ο τρόπος έκφρασης της
Αντιγόνης στους στίχους 543 και
549; Είναι κάτι που
θα περιµένατε από
την ηρωίδα ή όχι και γιατί;
9.
Να συγκρίνετε το ήθος
της Ισµήνης,
όπως παρουσιάζεται σ.
αυτή τη σκηνή, µε
αυτό που µας
παρουσίασε στην αρχή του δράµατος
στη συζήτηση µε
την αδελφή της. Να
επισηµάνετε τις
διαφορές και να τεκµηριώσετε
την απάντησή σας µε
στοιχεία από το κείµενο.
10.
Να
επισηµάνετε
στο κείµενο
ζεύγη λέξεων ή φράσεων που εκφράζουν
τις αντιθέσεις στις βασικές επιλογές
της Αντιγόνης και της Ισµήνης
καθώς και στις συνέπειες που είχαν γι.
αυτές
στη συνέχεια.
Να
εκτιµήσετε
πόσο βοηθά στην αισθητική αξία του
δράµατος
η τεχνική που χρησιµοποιεί
εδώ ο Σοφοκλής44.
11.
καλῶς
σὺ µὲν
τοῖς,
τοῖς
δ.
ἐγὼ
.δόκουν
φρονεῖν (557):
Ανακεφαλαιώνοντας
µ. αυτό
το στίχο η Αντιγόνη αναφέρεται στις
αρχικές επιλογές,
τη
δική της και της αδελφής της.
Να
αναπτύξετε τι ακριβώς εννοεί και να
διαπιστώσετε αν τώρα έχει την ίδια γνώµη
για την Ισµήνη,
όπως
και στην πρώτη τους συνάντηση.
12.
Να
επισηµάνετε
στον πρόλογο
του
δράµατος
(στ.
1-99) τους
στίχους που προοικονοµούν
τη δεύτερη συνάντηση και σύγκρουση της
Αντιγόνης µε
την αδελφή της,
την
οποία παρακολουθούµε
σ. αυτή
τη σκηνή.
Να
δείξετε ότι αυτοί οι ίδιοι στίχοι εξηγούν
τη στάση της ηρωίδας απέναντι στην
Ισµήνη45.
13.
΄Εχει
υποστηριχθεί ότι η σκληρή στάση της
Αντιγόνης σ.
αυτή
τη σκηνή οφείλεται στην προσπάθειά της
να σώσει τη ζωή της αδελφής της.
Να
δείξετε µε
τη βοήθεια χωρίων του κειµένου
αν µια
τέτοια υπόθεση ευσταθεί.
14.
Η
Αντιγόνη και η Ισµήνη
επέλεξαν από την αρχή να τηρήσουν
διαφορετική στάση απέναντι στις διαταγές
του Κρέοντα.
Τώρα
µετά
τη σύλληψη της Αντιγόνης ποια νοµίζετε
ότι θεωρεί τον εαυτό της δικαιωµένο
από την εξέλιξη που πήραν τα πράγµατα;
Να
δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
15.
Η
Αντιγόνη παρουσιάστηκε από την αρχή
του δράµατος
αποφασισµένη
να θάψει τον αδελφό της παρά την απαγόρευση
του Κρέοντα.
Νοµίζετε
ότι είχε συνειδητοποιήσει από τότε τις
συνέπειες της απόφα-
44
ἀνιᾷς
-
ὠφελουµένη,
ἀλγοῦσα
-
γελῶ,
ζῆν
-
κατθανεῖν,
ἀρρήτοις
-
λόγοις,
σὺ
µὲν
τοῖς
(ζῶσιν)
- τοῖς
(ἐν
Ἅιδου)
δ.
ἐγώ,
σὺ
µὲν
ζῇς -
ἡ
δ.
ἐµὴ
ψυχὴ τέθνηκεν.
Με
την τεχνική
των
αντιθέσεων ο ποιητής προσθέτει στα
δρώµενα
ένταση και αγωνία,
κερδίζει
το
ενδιαφέρον
των θεατών και το κρατά σταθερά στραµµένο
στη σκηνή σε όλη τη διάρκεια
του
δράµατος.
Το
έργο κερδίζει έτσι σε πληρότητα,
δηµιουργεί
δυνατές συγκινήσεις στο
ακροατήριο
και το κάνει να συµπάσχει
έντονα µε
τους πρωταγωνιστές.
45
Πρόκειται
κυρίως για τους στίχους 69-70
και
83.
σής
της ή ήλπιζε ότι ο Κρέων θα έκανε ίσως
µια
εξαίρεση γι.
αυτή
λόγω συγγενείας;
Να
τεκµηριώσετε
την απάντησή σας κάνοντας αναφορά σε
σηµεία
του κειµένου.
16.
Η
σύγκρουση Αντιγόνης -
Ισµήνης
θυµίζει
πολύ την αντιπαράθεση Ηλέκτρας -
Χρυσόθεµης
στην Ἠλέκτρα
του
Σοφοκλή. Να
συγκρίνετε τις δύο σκηνές όπου η Αντιγόνη
συγκρούεται µε
την αδελφή της (στ.
1-99 και
536-560) µε
τις αντίστοιχες σκηνές της Ἠλέκτρας
(στ.
328-404 και
947-1057)46
και
να διατυπώσετε τα συµπεράσµατά
σας σ. ένα
σύντοµο
δοκίµιο.
(Να
προσέξετε τους χαρακτήρες,
τη
δραµατική
συγκυρία -
πρόβληµα
που αντιµετωπίζουν
οι ήρωες,
το
ύφος κ.λπ.).
17.
Να
σκιαγραφήσετε το χαρακτήρα της Αντιγόνης,
αφού
εκτιµήσετε
συνολικά τη µέχρι
τώρα παρουσία της στο δράµα.
18.
Να
σκιαγραφήσετε το χαρακτήρα της Ισµήνης,
αφού
εκτιµήσετε
συνολικά τη µέχρι
τώρα παρουσία της στο δράµα.
14.2.
Ερµηνευτικές
ερωτήσεις κλειστού τύπου ή συνδυασµός
ανοικτού
και
κλειστού τύπου
1.
Α.
Να
επιβεβαιώσετε ή να απορρίψετε το
περιεχόµενο
των παρακάτω προτάσεων σηµειώνοντας
Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο.
...σὺ
µὲν
γὰρ εἵλου ζῆν ἐγὼ δὲ κατθανεῖν (555).
Με
τη συγκεκριµένη
φράση η Αντιγόνη:
Σωστό Λάθος
α.
Βαδίζει
µε
αποφασιστικότητα προς το θάνατο.
β.
Προτρέπει
την Ισµήνη
να τη βοηθήσει.
γ.
Υπογραµµίζει
την αντίθεση ανάµεσα
στις δικές της επιλογές και τις επιλογές
της Ισµήνης.
δ.
Δεν
δέχεται τη µεταµέλεια
της Ισµήνης.
ε.
Δηλώνει
ότι είναι ευχαριστηµένη
µε
την απόφαση της αδελφής της.
Β.
Να
αιτιολογήσετε µια
σωστή πρόταση.
46
Βλ.
Παράλληλα
κείµενα,
αρ.
Ι.
2.
Να
συνδέσετε κάθε φράση της στήλης Α µε
το σχήµα
λόγου της στήλης Β που της αντιστοιχεί.
(Δυο
στοιχεία της Β στήλης περισσεύουν).
Α
Β
1.
σῶσον
σεαυτήν α.
πλεονασµός
2.
γέλωτ. ἐν
σοὶ γελῶ β. αντίθεση
3.
ζῆν ... κατθανεῖν
γ. χιαστό
4.
ὡς ἔχινδ. ὑφειµένη δ. παροµοίωση
ε.
παρήχηση
στ.
υπερβατό
14.3.
Γραµµατικές
ασκήσεις
1.
εἰπὲ δή
µοι,
καὶ
σὺ τοῦδε τοῦ τάφου φήσεις µετασχεῖν;
(534-535):
α)
Να µεταφέρετε
στον πληθυντικό αριθµό
όλους τους κλιτούς τύπους των παραπάνω
προτάσεων.
β)
Να
γράψετε το χωρίο µεταφέροντας
τους ρηµατικούς
τύπους στον ενεστώτα.
γ)
Να
τοποθετήσετε τις προσωπικές αντωνυµίες
των παραπάνω στίχων στον πίνακα
και να συµπληρώσετε
τα κενά.
Ενικός
αριθµός
Πληθυντικός αριθµός
α΄
πρόσωπο β΄ πρόσωπο
α΄ πρόσωπο β΄ πρόσωπο
Ονοµ.
Γεν.
Δοτ.
Αιτ.
2.
σὺ
µὲν
γὰρ εἵλου ζῆν,
ἐγὼ
δὲ κατθανεῖν (555)
ἀλλ.
οὐκ
ἐπ.
ἀρρήτοις
γε τοῖς ἐµοῖς
λόγοις (556)
σὺ
µὲν
ζῇς (559):
Να
γράψετε τους παραπάνω στίχους µεταφέροντας
τους κλιτούς τύπους στον αντίθετο
αριθµό.
3.
τοῖς
ἐµοῖς
λόγοις,
ἡ
ἐµὴ
ψυχή:
Να
γράψετε τα ονοµατικά
σύνολα στην ονοµαστική
πτώση σε όλα τα πρόσωπα για έναν και για
πολλούς κτήτορες.
Για
έναν κτήτορα Για πολλούς
κτήτορες
α΄
πρόσωπο
β΄
πρόσωπο
γ΄
πρόσωπο
4.
ξύµπλουν
ἐµαυτὴν
τοῦ πάθους ποιουµένη
(541)
λόγοις
δ.
ἐγὼ
φιλοῦσαν οὐ στέργω φίλην (543)
καὶ
τίς βίος µοι
σοῦ λελειµµένη
φίλος;
(548)
τί
ταῦτ.
ἀνιᾷς
µ.
οὐδὲν
ὠφελουµένη
(550):
Να
τοποθετήσετε τις µετοχές
στην ανάλογη θέση του παρακάτω πίνακα
και να συµπληρώσετε
τα κενά µε
τα υπόλοιπα γένη στον ίδιο αριθµό
και πτώση.
Αρσενικό
Θηλυκό Ουδέτερο
5.
ἥδε,
τοῦτο,
ἐµαυτήν,
τίς,
σεαυτήν,
ἐµή:
Να
τοποθετήσετε τους τύπους των αντωνυµιών
στην κατάλληλη στήλη και να συµπληρώσετε
τα υπόλοιπα γένη στον ίδιο αριθµό
και πτώση.
Αρσενικό
Θηλυκό Ουδέτερο
6.
Να
κάνετε γραµµατική
αναγνώριση των λέξεων της στήλης Α,
συνδέοντάς
τες µε
τα στοιχεία της στήλης Β που τους
αντιστοιχούν.
(Δύο
στοιχεία της στήλης Β περισσεύουν).
Α
Β
1.
εἰδέναι
α.
συµπλεκτικός
σύνδεσµος
2.
οὔτε β.
αναφορική
αντωνυµία
3.
ἐµαυτήν
γ. απαρέµφ.
παρακειµ. µε
σηµασία ενεστώτα
4.
ὧν δ.
αυτοπαθής αντωνυµία
5.
φιλοῦσαν ε.
ουσιαστικό β΄ κλίσης
6.
σοί στ.
προστακτική αορίστου
7.
σῶσον ζ.
επίρρηµα
συγκριτικού βαθµού
8.
καλῶς η.
µετοχή ενεστώτα
9.
ψυχή θ.
προσωπική αντωνυµία
ι.
επίρρηµα
θετικού βαθµού
ια.
ουσιαστικό α΄ κλίσης
14.4.
Συντακτικές
ασκήσεις
1.
Στους
στίχους 531-533,
540-551 να
εντοπίσετε τις µετοχές,
να
τις χαρακτηρίσετε και να γράψετε το
υποκείµενό
τους.
2.
Στους
στίχους 534-535,
555 και
557 να
γράψετε τα απαρέµφατα
και να χαρακτηρίσετε τη συντακτική τους
θέση.
3.
Να
γίνει συντακτική ανάλυση των στίχων
559-560.
4.
Στις
διαζευκτικές προτάσεις που ακολουθούν
να διαγράψετε το σκέλος που περιέχει
λάθος:
ῥέθος
(529): είναι
υποκείµενο
ή αντικείµενο
στο αἰσχύνει;
τοῦ
τάφου (534):
είναι
αντικείµενο
στο φήσεις
ή
στο µετασχεῖν;
τοῦ
πάθους (541):
είναι
γενική του περιεχοµένου
ή αντικειµενική;
µοι
(548): είναι
δοτική προσωπική κτητική ή αντικειµενική;
σου
(548): είναι
αντικείµ.
στο
λελειµµένη
ή
γεν. της
αναφοράς;
14.5.
Λεξιλογικές
-
Σηµασιολογικές
ασκήσεις
1.
Να
µεταφέρετε
στη νέα ελληνική τις παρακάτω φράσεις
µε
τη σηµασία
που έχουν στο κείµενο:
• νεφέλη
αἰσχύνει αἱµατόεν
ῥέθος
(528-529)....................................................
• φήσεις
µετασχεῖν
(535)
............................................................................................
• ἐν
κακοῖς τοῖς σοῖσιν (540)
...................................................................................
• λόγοις
δ.
ἐγὼ
φιλοῦσαν οὐ στέργω φίλην (543)
..........................................
• οὐ
φθονῶ σ’
ὑπεκφυγεῖν
(553)
.............................................................................
• σὺ
µὲν
γὰρ εἵλου ζῆν
(555).....................................................................................
• τί
ταῦτ.
ἀνιᾷς
µ(ε)
(550)..........................................................................................
• ὥστε
τοῖς θανοῦσιν ὠφελεῖν
(560).....................................................................
2.
Να γράψετε δύο
παράγωγα και δύο σύνθετα για καθεµιά
από τις παρακάτω λέξεις και να σχηµατίσετε
µε αυτές προτάσεις
στη νέα ελληνική: φέρω,
λείπω,
λανθάνω,
στέργω,
ἄρχω.
3.
Να συνδέσετε τις
λέξεις της στήλης Α µε
την απόδοσή τους στη νέα ελληνική στη
στήλη Β. (Δύο λέξεις
της στήλης Β περισσεύουν).
Α
Β
1.
αἰσχύνω
α. συµφωνώ
2.
ἐξόµνυµι
β. µάρτυρας
3.
ὁµορροθῶ
γ. ασχηµίζω
4.
ξυνίστωρ
δ. οχιά
5.
αἱροῦµαι
ε. εκλέγω
6.
ὑπεκφεύγω
στ. αρνούµαι
µε όρκο
7.
ἔχιδνα
ζ. ντρέποµαι
η.
γλιτώνω
θ.
στερούµαι
4.
Να
συνδέσετε κάθε λέξη της στήλης Α µε
τις λέξεις της στήλης Β µε
τις οποίες έχει κοινό θέµα47
(σε
σύνθεση ή µη)
γράφοντας
µπροστά
σε κάθε αριθµό
της στήλης Α το ή τα γράµµατα
από τη στήλη Β.
Α
Β
1.
αἰσχύνω
α.
έξις
2.
ἔχω
β.
καχεξία
3.
αἱροῦµαι
γ.
αίσχος
4.
εἰδέναι
δ.
αποχή
ε.
εξαίρετος
στ.
αναισχυντία
ζ.
ιστορία
θ.
µέτοχος
ι.
σχήµα
ια.
αίρεση
ιβ.
είδηση
ιγ.
ένοχος
ιδ.
ειδήµων
47
Να
λάβετε υπόψη σας ότι το θέµα
µερικών
ρηµάτων
της στήλης Α παρουσιάζεται µε
περισσότερες
από µία
µορφές.
15.
Στίχοι
561
- 581
15.1.
Ερµηνευτικές
ερωτήσεις ανοικτού τύπου (ανάπτυξης
και σύντοµης
απάντησης)
1.
Ποια
συµπεράσµατα
βγάζει ο Κρέων από το διάλογο Ισµήνης
και Αντιγόνης;
2.
Πώς
δικαιολογεί η Ισµήνη
στον Κρέοντα την προσπάθειά της να
αναλάβει και αυτή την ευθύνη της ταφής;
3.
Με
ποια λόγια ανακοινώνει ο Κρέων την
απόφασή του για την τύχη της Αντιγόνης
και ποιες είναι οι αντιδράσεις της
Ισµήνης
και του χορού;
4.
Με
ποιο επιχείρηµα
προσπαθούν έστω και την τελευταία στιγµή
η Ισµήνη
και ο χορός να σώσουν την Αντιγόνη και
γιατί ο Κρέων δε θέλει να ακούσει τίποτα
γι. αυτό;
5.
Το
ότι η Αντιγόνη είναι µνηστευµένη
µε
το γιο του Κρέοντα το πληροφορούµαστε
µόλις
τώρα. Πώς
εξηγείται το γεγονός ότι:
α)
ούτε
η Αντιγόνη έκανε λόγο γι.
αυτό,
όσο
υπερασπιζόταν την πράξη της µπροστά
στον Κρέοντα,
β)
ούτε
ο Κρέων φαίνεται να το έλαβε υπόψη του
στην απόφασή του για την Αντιγόνη.
6.
Να
εντοπίσετε στο κείµενο
λέξεις ή φράσεις,
χαρακτηριστικές
για το ήθος του Κρέοντα.
Ποια
στοιχεία του χαρακτήρα του τονίζουν
ιδιαίτερα;
7.
Ο
Κρέων δεν αγνοεί µόνον
τους άγραφους νόµους,
αλλά
µε
την απόφασή του διαπράττει και άλλη
ὕβριν,
αυτή
τη φορά απέναντι στην οικογένειά του.
Να
εξηγήσετε ποια είναι ακριβώς η ὕβρις
του
Κρέοντα και ποιες συνέπειες µπορεί
να έχει για τον ίδιο και τους δικούς
του48.
48
Δεν
καταδικάζει σε θάνατο µια
τυχαία γυναίκα,
αλλά
τη µνηστή
του γιου του,
την
αγαπηµένη
του και µέλλουσα
σύντροφο της ζωής του.
Αγνοεί
για µια
φορά ακόµη
τον
Ἑρκεῖο
Δία (πρβλ.
στ. 486-489) και
προκαλεί µεγάλο
πόνο στον Αίµονα,
χωρίς αυτός να
έχει
φταίξει σε τίποτε. Προσβάλλει
βάναυσα τα αισθήµατα
του γιου του για την
Αντιγόνη,
θεωρώντας τη σχέση
τους µια συναλλαγή,
όπου το αντικείµενό
της, η
Αντιγόνη
δηλαδή, µπορεί να
αντικατασταθεί µε
άλλο, το ίδιο καλό
και «χρήσιµο»
(µε
την
έννοια της χρήσης). Δεν
υπολογίζει ποιες θα είναι οι αντιδράσεις
του γιου του, όταν
θα
νιώσει να πληγώνονται τα πιο αγνά και
τρυφερά αισθήµατά
του. Πέρα από αυτά
συλλαµβάνει
και φυλακίζει την Ισµήνη
χωρίς καµία
απόδειξη. Η αδικία
που διαπράττει
εδώ
είναι ολοφάνερη. Για
τις συνέπειες µόνο
υπαινιγµούς µπορεί
να κάνει κάποιος αυτή
τη
στιγµή. Σίγουρα
όµως και ο ίδιος ο
Κρέων δε θα µείνει
απρόσβλητος από τις
επιπλοκές
που προκαλούν οι αποφάσεις του.
8.
καὶ
σὺ γε κἀµοὶ
(δεδογµέν’
ἐστί):
Είναι
και ο χορός (=
λαός
της Θήβας)
πράγµατι
συνυπεύθυνος για την καταδίκη της
Αντιγόνης,
όπως
ισχυρίζεται εδώ ο Κρέων ή όχι;
Να
αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
9.
Ποια
προσβολή δέχεται ο Αίµονας
από τον πατέρα του σύµφωνα
µε
τα λόγια της Αντιγόνης (572)49
και
ποιες είναι κατά την άποψή σας οι
αναµενόµενες
αντιδράσεις του;
10.
Συµφωνεί
ο χορός µε
την καταδικαστική απόφαση του Κρέοντα
ή όχι; Να
επισηµάνετε
στοιχεία του κειµένου
που το αποδεικνύουν.
11.
Ποιο
σχήµα
λόγου χρησιµοποιεί
ο Κρέων στο στίχο 569
και
τι σχολιάζει µε
αυτό; Ποια
συναισθήµατα
νοµίζετε
ότι προκαλεί στους θεατές το σχόλιο
αυτό; Να δικαιολογήσετε την απάντησή
σας.
12.
Ποια είναι η απόφαση του Κρέοντα για
την τύχη της Ισμήνης
και πώς τη δικαιολογεί;
13.
Να σκιαγραφήσετε το χαρακτήρα του
Κρέοντα, αφού εκτιμήσετε
συνολικά
τη μέχρι
τώρα παρουσία του στο δράμα.
14.
Το πιο τραγικό πρόσωπο της ιστορίας μέχρι
στιγμής
είναι η Αντιγόνη.
α)
Αν συμφωνείτε,
να συγκεντρώσετε όλα εκείνα τα στοιχεία
τα οποία
συνθέτουν
το δράμα
της και την οδηγούν στο τραγικό της
τέλος.
β)
Αν δε συμφωνείτε,
να ορίσετε ποιο είναι αυτό το πρόσωπο
και να
συγκεντρώσετε
από το κείｵενο
τα στοιχεία που το αποδεικνύουν.
15.2.
Ερµηνευτική
ερώτηση συνδυασµού
ανοικτού και κλειστού τύπου
1.
Α. Να βάλετε σε κύκλο τις σωστές
απαντήσεις.
Η
Ισμήνη
στο διάλογό της με
τον Κρέοντα:
α)
Προσπαθεί να κρατήσει την Αντιγόνη στη
ζωή.
β)
Εξηγεί γιατί προτίμησε
τη ζωή από το θάνατο.
γ)
Επιτίθεται ανοιχτά κατά του Κρέοντα.
δ)
Επιδιώκει να αποφύγει την τιμωρία.
ε)
Εκδηλώνει τη συμπαράστασή
της προς την αδελφή της.
Β.
Να αιτιολογήσετε μία
σωστή απάντηση.
49
Οι περισσότεροι
ερμηνευτές
και εκδότες (π.χ. G. M. Kirkwood, A. Bonnard, F. J. H. Letters
κ.ά.) αποδίδουν το στίχο αυτό στην Ισμήνη.
Βλέπε επίσης Mazon P. - Dain A. - Irigoin
J., Sophocle,
τ. 1, Belles
Lettres, Paris 1989 και ΜThesaurus
Linguae Graecae,
Sophocles
Trag., Antigone.
111
15.3.
Γραµµατικές
ασκήσεις
1.
κακὰς ἐγὼ
γυναῖκας υἱέσι στυγῶ (541):
α)
Να γράψετε την πρόταση μεταφέροντας
τους κλιτούς τύπους στον αντίθετο
αριθμό.
β)
κακὰς
γυναῖκας:
Να γράψετε τη συνεκφορά στις
πλάγιες πτώσεις ενικού
και πληθυντικού αριθμού.
2.
φεύγουσι
γάρ τοι χοἰ (καὶ
οἱ)
θρασεῖς,
ὅταν
πέλας ἤδη τὸν ῞Αιδην εἰσορῶσι
τοῦ βίου (580-581): Να γράψετε τους
παραπάνω στίχους θεωρώντας
ότι υποκείμενο
των ρημάτων
είναι ὁ
θρασύς.
3.
τέκνου,
τὸ
λέχος,
πατήρ,
τριβάς,
βίου,
ἄναξ:
Να κατατάξετε τα ουσιαστικά
ανάλογα με
την κλίση στην οποία ανήκουν και να
γράψετε την
κλητική ενικού αριθμού.
Α΄
κλίση Κλητική ενικού
Β΄
κλίση Κλητική ενικού
Γ΄
κλίση Κλητική ενικού
4.
πεφάνθαι,
µένει,
κτενεῖς,
λέγε,
κοµίζετε:
Να γράψετε το β΄ ενικό πρόσωπο
των εγκλίσεων του παρακειμένου
της ίδιας φωνής.
Παρακείµενος Οριστική
Υποτακτική Ευκτική Προστακτική
5.
Να κάνετε γραμματική
αναγνώριση των λέξεων της στήλης Α, συνδέοντάς
τες με
τα στοιχεία της στήλης Β που τους
αντιστοιχούν.
(Δύο
στοιχεία της στήλης Β περισσεύουν).
Α
Β
1.
πεφάνθαι α. τοπικό επίρρημα
2.
εἵλου β. οριστική παρατατικού
3.
παύσων γ. απαρέμφατο
παρακειμένου
4.
πράσσειν δ. μετοχή
ενεστώτα
5.
εἴσω ε. οριστική β΄ αορίστου
6.
θρασεῖς στ. οριστική ενεστώτα
7.
φεύγουσι ζ. αναφορική αντωνυμία
8.
κτενεῖς η. επίθετο γ΄ κλίσης
9.
ὅς θ. οριστική συνηρ. μέλλοντα
ι. μετοχή μέλλοντα
ια.
απαρέμφατο
ενεστώτα
15.4.
Συντακτικές
ασκήσεις
1.
...........ἐκδέτους
δὲ χρὴ
γυναῖκας
εἶναι τάσδε µηδ.
ἀνειµένας
(578-579):
Να
γίνει λεπτομερής
συντακτική ανάλυση.
2.
Στους στίχους 565, 568, 571, 574 να γράψετε: α)
τις λέξεις που έχουν θέση
αντικειμένου
και β) τους ονοματικούς
ομοιόπτωτους προσδιορισμούς.
3.
ἄγαν γε
λυπεῖς καὶ σὺ καὶ τὸ σὸν λέχος (573)
.......µὴ
τριβάς ἔτ.,
ἀλλά
νιν
κοµίζετ.
εἴσω,
δµῶες
.........
(577-578):
Να
γράψετε τους επιρρηματικούς
προδιορισμούς
των προτάσεων και
τη
σημασία
που δηλώνουν.
15.5.
Λεξιλογικές
- Σηµασιολογικές
ασκήσεις
1.
Να μεταφέρετε
στη νέα ελληνική τις παρακάτω φράσεις με
τη σημασία
που
έχουν στο κείμενο:
• τοῖς
κακῶς πράσσουσιν
(564)..............................................................................
• ἀφ.
οὗ τὰ
πρῶτ.
ἔφυ
(562)
......................................................................................
• νυµφεῖα
τοῦ σαυτοῦ τέκνου
(568)......................................................................
• ἄγαν
γε λυπεῖς (573)
.................................................................................................
• δεδογµέν’
(ἐστὶ)
τήνδε
κατθανεῖν (576)
..........................................................
• κακὰς
γυναῖκας στυγῶ
(571)................................................................................
• ἀλλά
νιν κοµίζετ.
εἴσω
(577-578)........................................................................
• πέλας
τοῦ βίου (580-581)
........................................................................................
2.
Να γράψετε δύο παράγωγα ή σύνθετα για
καθεμιά
από τις παρακάτω λέξεις
και να σχηματίσετε με
αυτά προτάσεις στη νέα ελληνική: κοµίζω, φαίνοµαι,
βιῶ.
3.
Να συμπληρώσετε
τα κενά με
παράγωγα του ρ. φηµί:
• Ο
λόγος που δε λέγεται: άφατος λόγος
•
Η.................................του
είναι διεθνής.
• Ο
τενόρος αυτός έχει εξαιρετική
..............................
• Ο
........................................ προλέγει αυτά
που θα συμβούν
στο μέλλον.
• Ο
ασθενής βρίσκεται σε
.......................................... Δεν μπορεί
ακόμη
να μιλήσει.
• Όταν
πάτησε τα χώματα
της πατρίδας ένιωσε
................................ χαρά· δεν μπορούσε
να την εκφράσει με
λόγια.
4.
Να συνδέσετε κάθε ρήμα
της στήλης Α με
τις λέξεις της στήλης Β με
τιςοποίες
έχει κοινό θέμα50
(σε σύνθεση ή μη)
γράφοντας μπροστά
σε κάθε
αριθμό
το ή τα γράμματα
από τη στήλη Β.
Α
Β
1.
στερῶ α. πράγμα
2.
θνῄσκω β. λογικός
3.
πράττω γ. ημιθανής
4.
λέγω δ. πρακτικός
ε.
απράγμων
στ.
αθάνατος
ζ.
πράκτωρ
η.
στέρηση
θ.
ρήτρα
ι.
ρήμα
ια.
στερητικός
ιβ.
θνητός
ιγ.
απόρρητος
ιδ.
θνησιγενής
ιε.
ρήτωρ
5.
Α. Να συμπληρώσετε
τα κενά με
σύνθετες λέξεις από την πρόθεση και το
ρήμα
που δίνεται ακολουθώντας το παράδειγμα:
ἀνά
+ φέρω = αναφέρω < αναφορά
διά
+ φέρω = ......................................
κατά
+ φέρω = ......................................
περί
+ φέρω = ......................................
σύν
+ φέρω = ......................................
ἀντί
+ πρός + φέρω = ..................................
σύν
+ εἰς + φέρω = ..................................
ἐπί
+ ἀνά + φέρω = ..................................
Β.
Να χρησιμοποιήσετε
τα ουσιαστικά που γράψατε σε λεκτικά σύνολα,
πχ. έγγραφη
αναφορά.
50
Να λάβετε υπόψη
σας ότι μερικά
ρήματα
της στήλης Α έχουν περισσότερα θέματα
ή το
ίδιο
θέμα
παρουσιάζεται με
περισσότερες από μία μορφές.
16.
Στίχοι
582-634 (από
µετάφραση)
16.1
Ερµηνευτικές
ερωτήσεις ανοικτού τύπου
(ανάπτυξης
και σύντοµης
απάντησης)
1.
Ποιο θέμα
επιλέγει για το δεύτερο στάσιµο
ο ποιητής και πώς το συνδέει
νοηματικά με
το δεύτερο επεισόδιο;
2.
Για κάθε στροφή και αντιστροφή του
δευτέρου στάσιµου
να δώσετε έναν
τίτλο αντιπροσωπευτικό για το περιεχόμενό
τους.
3.
Μιλώντας για την ανθρώπινη δυστυχία ο
χορός σκέφτεται το βασιλικό οίκο
των Λαβδακιδών. Να αναφέρετε συγκεκριμένα
ποιες συμφορές των
Λαβδακιδών σας είναι γνωστές και ποιες
ήταν οι αιτίες τους51.
4.
Με τι παρομοιάζει
ο ποιητής τη θεϊκή οργή στην πρώτη
στροφή; Να εκτιμήσετε
τις αισθητικές εντυπώσεις που
δημιουργούνται
στους θεατές με
την παρομοίωση
και τα άλλα λογοτεχνικά σχήματα
στην ίδια στροφή.
5. "Τώρα
στο σπίτι του Οιδίποδα ... η τύφλα του
νου κι ο αστόχαστος λόγος":
Στο απόσπασμα
αυτό της πρώτης αντιστροφής να εντοπίσετε τις μεταφορές
και να εξηγήσετε σε ποια γεγονότα ή σε
ποιο πρόσωπο,
ιδέες,
σκέψεις και αποφάσεις αποδίδονται.
6.
Ποια αντίληψη για την ανθρώπινη μοίρα
και για το "νόμο"
του
Δία εκφράζεται
στη δεύτερη στροφή;
7. "Το
κακό φαντάζει καλό στο νου εκείνου που
ο θεός στη συμφορά
τον πάει":
Ο λόγος του χορού σ' αυτό το χωρίο, όπως
και αλλού, είναι αινιγματικός.
Σε ποιον από τους ήρωες του δράματος
νομίζετε
ότι
αναφέρεται
αυτή η επισήμανση;
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
8.
Η είσοδος του Αίμονα
στη σκηνή αμέσως
σχεδόν μετά
την καταδίκη της
Αντιγόνης δίνει νέα τροπή στο δράμα.
Ποια αισθήματα
νομίζετε ότι
τρέφει ο Αίμονας
για την Αντιγόνη και ποιες είναι οι
αναμενόμενες
αντιδράσεις
του απέναντι στις αποφάσεις του πατέρα
του; Γιατί ο χορός
αναρωτιέται για τα αισθήματα
του Αίμονα;
9.
Να συγκρίνετε το δεύτερο στάσιµο με
το πρώτο. Ποιες διαφορές παρατηρείτε
και πού οφείλονται;
51
Κάθε συμφορά μπορεί
να είναι ταυτόχρονα αποτέλεσμα
προηγούμενης
και αιτία άλλης.
16.2.
Ερωτήσεις
κλειστού τύπου ή συνδυασµός
ανοικτού και κλειστού
τύπου
1.
Α. Να επιβεβαιώσετε ή να απορρίψετε το
περιεχόμενο
των προτάσεων σημειώνοντας
ένα Χ στο αντίστοιχο τετράγωνο:
Στο
δεύτερο στάσιµο
ο χορός:
Σωστό Λάθος
α)
Εκφράζει την άποψη ότι η δύναμη
του Δία δεν
είναι ανυπέρβλητη.
β)
Υποστηρίζει ότι η κατάρα μιας
οικογένειας δεν
φέρνει τη δυστυχία στους απογόνους της.
γ)
Τονίζει ότι η έπαρση επισύρει τη θεία
δίκη.
δ)
Αναφέρει ότι οι ελπίδες παρασύρουν
πάντοτε τον
άνθρωπο στο κακό.
ε)
Πιστεύει ότι ο θεός τυφλώνει όποιον
θέλει να καταστρέψει.
Β.
Να αιτιολογήσετε μία
σωστή πρόταση.
2.
Να ενώσετε τους αριθμούς με
τα γράμματα
όπως συνδέονται στο κείμενο
ανάλογα με
το περιεχόμενό
τους.
Α
Β
1.
στροφή α΄ α.
Η οικογένεια των Λαβδακιδών παράδειγμα δυστυχισμένης
οικογένειας.
2.
αντιστροφή α΄ β.
Η δύναμη
του Δία είναι ακατανίκητη.
3.
στροφή β΄ γ.
Ευτυχισμένοι
όσοι δε γνώρισαν συμφορές.
4.
αντιστροφή β΄ δ. Η συσκότιση του νου
οδηγεί στη συμφορά.
ε.
Η ελπίδα μπορεί
να είναι σωτηρία ή καταστροφή
των ανθρώπων.
στ.
Οι συμφορές μιας
οικογένειας κληροδοτούνται στις
επόμενες
γενιές.
ζ.
Ο Δίας είναι αιώνιος τιμωρός
της ύβρης.
η.
Ο άνθρωπος λίγες φορές είναι ευτυχισμένος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου