ENOTHTA Α'
1. ΚΕΙΜΕΝΟ
προσέχοντας τόν νοῦν , τῶν δ’ οὐδέ τήν φωνήν ἀνεχομένους. Καί θαυμαστόν οὐδέν
ποιεῖτε ` καί γάρ τόν ἄλλον χρόνον εἰώθατε πάντας τούς ἄλλους ἐκβαλλεῖν πλήν τους
συναγορεύοντας ταῖς ὑμετέραις ἐπιθυμίαις. Ὅ καί δικαίως ἂν τίς ὑμῖν ἐπιτιμήσειεν,
ότι συνειδότες πολλούς καί μεγάλους οἲκους ὑπό τῶν κολακευόντων ἀναστάτους
γεγενημένους καί μισοῦντες ἐπί τῶν ἰδίων τούς ταύτην ἔχοντας τήν τέχνην, ἐπί τῶν
κοινῶν ουχ ὁμοίως διακεισθε πρός αὐτούς, ἀλλά κατηγοροῦντες τῶν προσιεμένων
καί χαιρόντων τοῖς τοιούτοις αυτοί φαίνεσθε μᾶλλον τούτοις πιστεύοντες ἢ τοῖς
ἄλλοις πολίταις. ( Ισοκρατους Περί εἰρήνης 159 β-δ) .
2. ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ποιοῦμαι την ακρόασιν τινος: ακούω κάποιον
προσέχω τον νοῦν τινι : προσέχω κάποιον
εἴωθα : συνηθίζω
ἐκβάλλω :εκδιώκω, εξορίζω, απορρίπτω
συναγορεύω : συμφωνώ, συνηγορώ
ἐπιτιμῶ τινί : κατηγορώ κάποιον
σύνοιδα (+ κατηγορ. Μτχ) γνωρίζω καλά ότι....
ἀνάστατος γίγνομαι : εκπατρίζομαι, ερημώνομαι, καταστρέφομαι
τέχνη (μτφ) : τρόπος, « επάγγελμα »,τέχνασμα
ὁμοίως διάκειμαι προς τινά : τρέφω τα ίδια αισθήματα για κάποιον
3. Παρατηρήσεις
- Να γραφεί η μετάφραση του κειμένου
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ
ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ
1) Υποκείμενο ρήματος
α) Προσωπικά ρήματα: είναι τα ρήματα που μας φανερώνουν ή που μας δείχνουν για ποιο πρόσωπο γίνεται λόγος και το υποκείμενό τους είτε υπάρχει στην πρόταση είτε το εννοούμε σε πτώση ονομαστική. Προκύπτει, αν στο ρήμα κάνουμε την ερώτηση “ποιος;”
β) Απρόσωπα ρήματα ή απρόσωπες εκφράσεις (δεῖ, χρή, προσήκει, ἀνάγκη ἐστί, αἰσχρόν ἐστι) : παίρνουν για υποκείμενο απαρέμφατο ή ολόκληρη δευτερεύουσα πρόταση.
γ) Διφορούμενα ρήματα: ορισμένα ρήματα μπορεί να είναι άλλοτε προσωπικά και άλλοτε απρόσωπα. Το τί θα είναι στη συγκεκριμένη περίπτωση εξαρτάται από το αν υπάρχει στην πρόταση ή όχι πτώση ονομαστική. Όταν δηλαδή υπάρχει ονομαστική είναι προσωπικά, ενώ όταν δεν υπάρχει είναι απρόσωπα.
Υ.Ρ.
Π.χ. Λέγεται Κῦρος τεθνηκέναι.
Υ.Ρ.
Λέγεται Κῦρον τεθνηκέναι.
Οι συγγραφείς με τα ρήματα αυτά έχουν τη δυνατότητα να δώσουν έμφαση είτε στο πρόσωπο που ενεργεί, όταν χρησιμοποιούν το ρήμα ως προσωπικό και δηλώνουν στην πρόταση το υποκείμενο με ένα πρόσωπο σε ονομαστική, είτε στην πράξη όταν χρησιμοποιούν το ρήμα ως απρόσωπο με υποκείμενό του ένα απαρέμφατο (πράξη).
1. Δεῖ τινος (ἔνδεια - υποκείμενο). Έχω έλλειψη από κάτι.
2. Μέλει μοι τινός (μέλημα, μέλησις - υποκείμ.). Ενδιαφέρομαι για κάτι.
3. Μεταμέλει τινι τινός (μεταμέλεια - υποκείμ.). Μετανιώνω για κάτι.
4. Μέτεστι μοί τινός (μετοχή, μετουσία - υποκείμ.). Συμμετέχω σε κάτι.
5. Παρεσκεύαστό τινι (παρασκευή). Προετοιμάστηκε κάποιος.
- Σημείωση: στις περιπτώσεις αυτές εννοείται για υποκείμενο το σύστοιχο ουσιαστικό, δηλαδή το ουσιαστικό που προκύπτει ετυμολογικά από το ρήμα. Η δοτική που υπάρχει κοντά του είναι δοτική προσωπική εκτός από το παρεσκεύαστο που είναι ποιητικό αίτιο και η γενική που υπάρχει κοντά τους είναι αντικείμενο εκτός από το μεταμέλει που είναι της αιτίας.
Απρόσωπες εκφράσεις
Σχηματίζονται κατά τέσσερις τρόπους:
1) Ουσιαστικό + ἐστὶ (ὥρα, ἀνάγκη, καιρός, ἀκμή κτλ.) Π.χ. ἀνάγκη ἐστι εἰπεῖν ταῦτα.
2) Ουδέτερο επιθέτου + ἐστὶ (αἰσχρόν, ῥᾴδιον, δίκαιον, καλόν κτλ.)
Π.χ. αἰσχρόν ἐστί εἰπεῖν ταῦτα.
3) Ουδέτερο μετοχής + ἐστί (δέον, πρέπον, εἰκός κτλ.) Π.χ. Εἰκός ἐστί εἰπεῖν ταῦτα.
4) Επίρρημα + ἔχει (αἰσχρῶς, ῥᾳδίως, δικαίως κτλ.) Π.χ. αἰσχρῶς ἔχει εἰπεῖν ταῦτα.
* Παρατήρηση: το ἐστὶ και το ἔχει χρησιμοποιούνται ανεξαρτήτως χρόνου και έγκλισης, αρκεί να είναι και σε γ΄ ενικό άλλου χρόνου και άλλης έγκλισης.
2)Υποκείμενο απαρεμφάτου
Οι περιπτώσεις που ισχύουν για το υποκείμενο απαρεμφάτου είναι δύο:
α) ταυτοπροσωπία, β) ετεροπροσωπία
α) Ταυτοπροσωπία είναι η περίπτωση κατά την οποία το ρήμα και το απαρέμφατο έχουν το ίδιο υποκείμενο. Οπότε το υποκείμενο του απαρεμφάτου είτε υπάρχει, είτε εννοείται σε πτώση ονομαστική.
Π.χ. Βούλομαι ἐλθεῖν. (Υποκείμενο του ρήματος και του απαρεμφάτου είναι το ἐγώ).
β) Ετεροπροσωπία είναι η περίπτωση κατά την οποία άλλο είναι το υποκείμενο του ρήματος και άλλο το υποκείμενο του απαρεμφάτου. Στην περίπτωση αυτή το υποκείμενου του απαρεμφάτου βρίσκεται κανονικά σε αιτιατική.
Π.χ. Βούλομαί σε ἐλθεῖν.
* Για το υποκείμενο του απαρεμφάτου που είναι υποκείμενο σε απρόσωπο ρήμα ή έκφραση ισχύουν οι εξής περιπτώσεις:
- Προκύπτει σε πτώση αιτιατική από τη δοτική προσωπική που συνήθως υπάρχει κοντά στο απρόσωπο ρήμα ή έκφραση. Π.χ. Ἀνάγκη ἐστί σοι εἰπεῖν ταῦτα (Υ.σε).
- Δίνεται ή υπάρχει κατευθείαν σε αιτιατική. Π.χ. Ἀνάγκη ἐστί σε εἰπεῖν ταῦτα.
- Εννοείται σε αιτιατική από τα συμφραζόμενα. Π.χ. Ἀνάγκη ἐστί εἰπεῖν ταῦτα (εν. σε).
*Παρατήρηση: το υποκείμενο του απαρεμφάτου μεταφράζεται πάντα σε ονομαστική και είναι η λέξη που ρυθμίζει τη μετάφραση του απαρεμφάτου.
3)Υποκείμενο μετοχής
Η μετοχή συμφωνεί με το υποκείμενό της στο γένος, τον αριθμό και την πτώση.
Ασκήσεις
Να βρεθούν τα υποκείμενα των ρημάτων που αναγράφονται με έντονους χαρακτήρες:
1.Ξυνεκφέρει δὲ ὁ βουλόμενος καὶ ἀστῶν καὶ ξένων
2.Ὅσοι δὲ ξένοι ἐπιδημοῦσιν, εἴσονται πότερον ἀδίκως τοὺς τριάκοντα ἐκκηρύττουσιν ἐκ τῶν πόλεων ἢ δικαίως
3. Ὅστις γὰρ περὶ τοὺς ἑαυτοῦ ἀναγκαίους τοιαῦτα ἁμαρτάνει ἁμαρτήματα, τί ἂν περί γε τοὺς ἀλλοτρίους ποιήσειεν;
4. Ξυνώμνυσαν δὲ καὶ Σαμίων πάντες τὸν αὐτὸν ὅρκον οἱ ἐν τῇ ἡλικίᾳ .
5. Ἅδηλα γὰρ τὰ τῶν πολέμων .
6. Τῷ ζῆν ἐστί τι ἐναντίον, ὥσπερ τῷ ἐγρηγορέναι τὸ καθεύδειν .
7. Ἕφυγον εἰς Λακεδαίμονα περὶ ὀκτακοσίους .
8. Ὑπὲρ ἥμισυ (τῶν τεθνεώτων) Κᾶρες ἐφάνησαν.
9.Εἰ κατασκαφείη τῶν τειχῶν τῶν μακρῶν ἐπὶ δέκα στάδια ἑκατέρου .
10. Παρελθὼν πρῶτος ἐγὼ παρῄνεσα .
11. Οὐκ ἐγὼ αἴτιός εἰμι τοῦ εἰς τὸ δικαστήριον εἰσιέναι, ἀλλ' οὗτος αὐτός .
12.Μέγα φρονήσας ὁ Τισσαφέρνης ἐπὶ τῷ καταβάντι στρατεύματι προεῖπεν Ἀγησιλάῳ πόλεμον, εἰ μὴ ἀπίοι ἐκ τῆς Ἀσίας. (ενν. ὁ Ἀγησίλαος)
13. Ὁ νόμος, ὅς κελεύει τὰ ἑαυτοῦ ἐξεῖναι διαθέσθαι ὅπως ἄν ἐθέλῃ .(ενν. τις)
14. Καὶ τὸ μνῆμα ὑπερμέγεθες ἐχώσθη, ὥς φασιν .(ενν. οἱ ἄνθρωποι)
15. Παρῆν δὲ ὁ Γωβρύας καὶ ὁ Γαδάτας.
16.Ὥσπερ τὰ βασιλέως γράμματα ἔλεγεν.
17. Εγώ τε καὶ σὺ μακρὸν λόγον ἑκάτερος ἀπετείναμεν .
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ
Α’ και Β’ κλίση ουσιαστικών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου